Cazale

Cazale

Państwo	Haiti
Departament	Zachodni
Wysokość	ok. 411 m n.p.m.
Populacja  • liczba ludności	kilkaset osób
Położenie na mapie Haiti Cazale
18°48′05″N 72°23′01″W/18,801389 -72,383611

Cazale (także: Casale, wcześniej: prawdopodobnie Canton de Plateaux) – wieś na Haiti, w północno-zachodniej części kraju, w górskim, niedostępnym rejonie, ponad 70 kilometrów od Port-au-Prince, stolicy kraju. Jest głównym ośrodkiem zamieszkałym przez Polonię na Haiti, zwaną tu Lapologne.

Osada nie posiada właściwie żadnej większej drogi dojazdowej, co wpływa na jej znaczącą izolację od reszty kraju. Położona na szczycie wylesionego wzniesienia, sąsiaduje z innymi wsiami tego rejonu, zamieszkałymi przez Haitańczyków o innych korzeniach. Zabudowana domami z plecionej słomy, obłożonych błotem i liśćmi bananowca, nazywanymi cailles-pailles. Kilka najstarszych domostw jest murowanych, a nawet zdobionych na wzór tyrolski. Do 1996 istniał murowany, prosty kościół katolicki, który uległ zawaleniu tuż przed mszą (bez ofiar, od tego czasu rolę kościoła pełni przystosowany barak). Na wyposażeniu zachował się obraz Matki Boskiej, zbliżony do wizerunku częstochowskiego.

We wsi nie ma elektryczności, telefonu, bieżącej wody, przychodni, szkoły, sklepów i pojazdów mechanicznych. Ludność należy obecnie do bardzo ubogiej. Również cmentarz przestał być używany (polskie nazwiska) – obecnie zmarłych grzebie się przy chałupach. Nie dochowały się żadne stare dokumenty, zdjęcia, czy pamiątki, dotyczące historii polskiej społeczności. Polacy z Cazale nie mówią także po polsku – posługują się kreolskim haitańskim. W 1980 jeden z mieszkańców (Amon Frémon) odbył zasponsorowaną podróż do Polski.

Pierwotna nazwa wsi brzmiała prawdopodobnie Canton de Plateaux (róg płaskowyżów), ale została zmieniona przez Polaków, na cześć jednego z pierwszych osadników, nazwiskiem (lub przezwiskiem) Zal. Mieszkańcy są biali lub, po zmieszaniu z tubylcami, zostali mulatami. Mówią o sobie Polacy, choć ma to dla nich znaczenie raczej abstrakcyjne. Zachowali szczątkowe obyczaje (taniec polka, warkocze zaplatane na sposób słowiański) i kilka powiedzeń. Najczęściej spotykane nazwisko to Belno (od Belnowski – nazwiska skracano i upraszczano).

Nad rzeką stoi niewielki pomnik z napisem Społeczność Cazale nie zapomni. Postawiono go na cześć ofiar zbrodni reżimu Papy Doca, a dokładnie jego brygad śmierci – Tonton Macoute, które zamordowały w okolicach wsi 11 osób w dniu 27 marca 1969, a także zniszczyły wiele dokumentów Polonii. W sierpniu 1996 wieś odwiedził włoski reporter Riccardo Orizio. Rozdział o Lepologne znalazł się w jego książce Zaginione białe plemiona, wydanej w 2000, gdzie szczegółowo opisał losy Polaków na Karaibach.

Z Cazale pochodzi Géri Benoît, żona byłego prezydenta Haiti René Prévala^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Riccardo Orizio, Zaginione białe plemiona, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2009, s. 153-213, ISBN 978-83-7536-136-0.

Linki zewnętrzne

• Satelitarna lokalizacja Cazale (eng.) – dostęp: 14 listopada 2010.