Cecylia Renata Habsburżanka

Cecylia Renata Habsburżanka (ur. 16 lipca 1611 w Grazu, zm. 24 marca 1644 w Wilnie) – królowa Polski, córka cesarza Ferdynanda II i Marii Anny Wittelsbach, żona króla polskiego Władysława IV, starosta golubski w latach 1638–1644^[1].

Życiorys

Młodość

Dzieciństwo spędziła w Grazu, Wiedniu i Pradze^[2]. Odebrała staranne wykształcenie. Oprócz języka niemieckiego znała również łacinę i włoski. Była osobą niezwykle pobożną i kulturalną, czym zyskiwała sobie sympatię innych ludzi. Uwielbiała muzykę i często występowała w przedstawieniach teatralnych^[3].

Ślub i koronacja

Gdy trzydziestosiedmioletni Władysław zasiadł na tronie polskim, szlachta obmyślała pomysł jego małżeństwa. Początkowo kandydatką na żonę była księżniczka francuska Ludwika Maria Gonzaga^[4], jednakże panowie polscy zwrócili uwagę na Cecylię Renatę i po długich ustaleniach 9 sierpnia 1637 w kościele Świętego Augustyna w Wiedniu odbył się ślub per procura. Króla Władysława zastępował jego brat Jan Kazimierz. Właściwe zaślubiny odbyły się kościele Świętego Jana w Warszawie 12 września 1637^[5]. Następnego dnia w tym samym kościele odbyła się koronacja. Była to pierwsza koronacja poza Krakowem, od czasów panowania Władysława Łokietka, co wywołało oburzenie szlachty, która doprowadziła w 1638 do powstania uchwały zakazującej koronacji królewskich poza Krakowem^[2].

Relacje z dworem

Małżeństwo z Władysławem nie należało do udanych. Mimo ślubu z Cecylią, król nie usunął z dworu swej faworyty Jadwigi Łuszkowskiej. Ostatecznie Cecylia wymusiła na mężu pozbycie się Łuszkowskiej poprzez wydanie jej za mąż za starostę mereckiego Jana Wypyskiego^[3]. W 1638 królowa wraz z mężem przebywała w Baden koło Wiednia, gdzie utrzymywała kontakty z rodziną w Austrii. Utrzymywała również dobre stosunki z braćmi Władysława, Janem Kazimierzem i Karolem Ferdynandem. Pozostawała również w głębokiej przyjaźni z siostrą króla, Anną Katarzyną Konstancją^[6].

Potomstwo i śmierć

Podczas trwającego siedem lat małżeństwa Cecylia Renata była w ciąży trzy razy. 1 kwietnia 1640 urodziła Zygmunta Kazimierza, który zmarł w wieku siedmiu lat. 8 stycznia 1642 przyszła na świat córka Maria Anna Izabela, żyjąca zaledwie miesiąc. 23 marca 1644 Cecylia Renata wydała na świat martwą córkę^[7], zaś następnego dnia zmarła wskutek zakażenia organizmu. Została pochowana w katedrze na Wawelu w Krakowie. Bez serca, które spoczęło w kościele w Warszawie^[8]. Król boleśnie przeżył śmierć małżonki i nie krył żalu po jej odejściu. Cecylia pozostawiła po sobie dobrą pamięć wśród poddanych, którzy zapamiętali ją głównie z powodu jej świątobliwości^[7].

Zobacz też

• Rakuszanka

Galeria

• 

  Medal na zaślubiny Władysława IV z Cecylią Renatą z 1637 roku.

• 

  Frans Luycx, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z około 1639 roku.

• 

  Frans Luycx, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z około 1640 roku.

• 

  Peeter Danckers de Rij, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z około 1640 roku.

• 

  Peeter Danckers de Rij, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z 1643 roku.

• 

  Wilhelm Hondius, Portret konny królowej Cecylii Renaty Habsburżanki z 1645 roku.

Genealogia

1. córka Anny Habsburg, córki Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki
2. syn Anny Habsburg, córki Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki
3. córka Krystyny Oldenburg, córki Chrystiana II Oldenburga i Izabeli Habsburg, córki Filipa I Pięknego i Joanny Szalonej

Przypisy

Bibliografia

• Adam Bujak: Nekropolie królów i książąt polskich. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2720-4.
• StefaniaS. Ochmann-Staniszewska StefaniaS., Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 138–142, 184–191, ISBN 83-01-14584-6, ISBN 978-83-01-14584-2, OCLC 830817534 .
• Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Zielona Sowa, Kraków 2003, ISBN 83-7389-189-7, s. 106–107.
• Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2005, ISBN 83-918497-2-4, s. 229–230.

Literatura dodatkowa

• Władysław Czapliński: Cecylia Renata. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 213–214. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0