Cecylia z Rzymu

Święta
Cecylia z Rzymu
Caecilia
dziewica i męczennica
Ilustracja
Ikona ze św. Cecylią
Miejsce urodzenia

Rzym

Data i miejsce śmierci

III wiek[1]
Rzym

Czczona przez

Kościół katolicki,
Cerkiew prawosławną

Wspomnienie

22 listopada[a],
22 listopada (ze św. Walerianem)[b],
5 grudnia[c]

Atrybuty

anioł, instrumenty muzyczne, róże, miecz

Patronka

chórzystów, lutników, muzyków, organistów, zespołów wokalno-muzycznych

Szczególne miejsca kultu

Bazylika św. Cecylii na Zatybrzu

Św. Cecylia z Rzymu (łac. Caecilia, cs. Мученица Кики́лия Римская; zm. ok. 230[2]) – rzymska męczennica wczesnochrześcijańska, dziewica, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Życiorys

Najstarsza wzmianka o Cecylii znajduje się w Martyrologium Hieronymianum[1]. Zasadniczym dokumentem o życiu Cecylii jest pochodzące z V wieku Passio, będące pozbawionym faktograficznej wartości opowiadaniem, niemniej samo istnienie Cecylii uznaje się za fakt historyczny[3].

Męczeństwo Cecylii jest zazwyczaj datowane na czasy panowania Aleksandra Sewera (choć wg innych źródeł tenże sprzyjał chrześcijanom[4]), przy czym proponowano też daty o kilkadziesiąt lat wcześniejsze jak i późniejsze[1]. Wiadomo, że była pochowana w katakumbach w pobliżu papieży Urbana (222–230) i Poncjana (230–235)[1].

Legenda

Cecylia urodziła się na początku III wieku. Jako chrześcijanka złożyła śluby czystości, i pomimo że zmuszono ją do małżeństwa z ówczesnym poganinem Walerianem, nie tylko nie złamała ślubu, lecz jeszcze nawróciła swego męża i jego brata Tyburcjusza. Z powodu wiary najpierw ścięto Waleriana i jego brata, a następnie aresztowano również Cecylię. Odmówiła ona oddania czci bożkom, została więc zamknięta w caldarium łaźni, a w piecu podgrzewającym wodę rozpalono jak największy ogień, by ją udusić. Ponieważ Cecylia przeżyła, postanowiono ją ściąć. Pomimo trzech ciosów w szyję nie udało się odciąć jej głowy - Cecylia zmarła dopiero po trzech dniach[5].

Jakub de Voragine w Złotej legendzie[6] opisuje historię nawrócenia męża Cecylii – św. Waleriana. Podczas nocy poślubnej święta wyznała mu, że towarzyszy jej anioł, który strzeże czystości jej ciała. Ujrzenie go przez Waleriana jest możliwe tylko wtedy, jeśli przyjmie on chrzest i „oczyści się”. Waleriana ochrzcił papież Urban I. Po powrocie do Cecylii, Walerian znalazł ją w towarzystwie anioła trzymającego dwa wieńce z róż i lilii. Po wręczeniu wieńców Cecylii i Walerianowi anioł powiedział: „Te wieńce przez zachowanie czystości zachowajcie nietknięte, bom je wam od Boga przyniósł”. Wieńce te miały być niewidoczne dla osób nieczystych.

W 1600 Antonio Bosio wydał Historia passionis b. Caeciliae virginis.

Relikwie

Święta Cecylia, rzeźba autorstwa Stefano Maderno przedstawiająca świętą w pozycji w jakiej znaleziono jej relikwie w 1599 roku. Bazylika św. Cecylii na Zatybrzu, Rzym.

Ciało Cecylii odnaleziono w nienaruszonym stanie w 822 roku w katakumbach św. Kaliksta i przeniesiono je do bazyliki św. Cecylii na Zatybrzu, wybudowanej już w IV wieku na miejscu domu świętej.

19 października 1599 roku Paolo Emilio Sfondrati (kardynał tytularny bazyliki św. Cecylii), podczas prac renowacyjnych zainicjowanych przez niego, w obecności świadków (m.in. kardynała Baroniusza) dokonał identyfikacji relikwii męczennicy. W sarkofagu odnaleziono cyprysową skrzynię, a w niej nietknięte przez czas ciało leżące na prawym boku przykryte jedwabnym welonem przesiąkniętym krwią, pod nim widoczna była suknia przetykana złotą nicią. Wezwano rzeźbiarza Stefano Maderno, by sporządził rysunek ciała św. Cecylii. Następnie wykorzystał on ten rysunek do wyrzeźbienia marmurowego posągu przedstawiającego św. Cecylię w pozycji, w jakiej odnaleziono jej ciało w 1599[5].

Patronat

Święta Cecylia jest patronką chórzystów, lutników, muzyków, organistów, zespołów wokalno-muzycznych. Przez mylne odczytanie antyfony z jej Passiones przypisano św. Cecylii grę na organach[7][d].

Co roku w Salezjańskiej Szkole Organowej im. kard. Augusta Hlonda w Szczecinie, 22 listopada organizowany jest koncert ku czci patronki muzyki kościelnej[8]. Od imienia świętej Cecylii pochodzi nazwa Polickich Dni Muzyki „Cecyliada” odbywających się od 1994 roku w Policach[9].

Męczennica Cecylia uznawana jest za świętą, a jej imię wymieniane jest w Kanonie Rzymskim.

Ikonografia

Prawdopodobne jest jednak, że grała na innym instrumencie, gdyż ówczesne kobiety rzymskie często kształciły się w grze na harfie. W ikonografii chrześcijańskiej św. Cecylia przedstawiana jest jako orantka, w późniejszych wizerunkach: w tunice, z palmą męczeńską w dłoni.

Atrybutami świętej są: anioł, instrumenty muzyczne (cytra, harfa, lutnia, organy), płonąca lampka, miecz, wieniec z białych i czerwonych róż (oznaczające niewinność i męczeństwo).

Święta Cecylia w malarstwie

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne św. Cecylii obchodzone jest w Kościele katolickim 22 listopada. Cerkiew prawosławna wspomina męczennicę Cecylię Rzymską i świętych męczenników: Waleriana i Towarzyszy, 22 listopada/5 grudnia[2][10], tj. 5 grudnia według kalendarza gregoriańskiego.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ liturgia katolicka
  2. ↑ liturgia prawosławna według kalendarza juliańskiego
  3. ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
  4. ↑ we fragmencie opowiadającym o jej ślubie z Walerianem wspomina się, że „cantantibus organis” („podczas gdy grały instrumenty”) „Coecilia in corde suo soli Domino decantabat” („Cecylia w swym sercu śpiewała tylko Panu”)

Przypisy

  1. ↑ a b c d Kirsch 1908 ↓.
  2. ↑ a b Мученица Кики́лия (Цеци́лия) Римская, Православный Церковный календарь [dostęp 2021-03-12] (ros.).
  3. ↑ Kirsch 1908 ↓, In this shape the whole story has no historical value; it is a pious romance, like so many others compiled in the fifth and sixth century. The existence of the aforesaid martyrs, however, is a historical fact. (ang.).
  4. ↑ Severus Alexander, [w:] Historia Augusta.
  5. ↑ a b Angelo Montonati: Święta Cecylia. W: Święci na każdy dzień. T. IX: Listopad. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2009, s. 96-99. ISBN 978-83-7558-301-4.
  6. ↑ Cecylia, jedna z najsławniejszych męczennic. - opoka.org.pl
  7. ↑ Cecylia, męczennica rzymska, deon.pl [dostęp 2012-12-15].
  8. ↑ Anna Kirschke-Valcárcet (red.), Wspomnienie św. Cecylii, „Tygodnik Katolicki” (48/2004), Szczecin [dostęp 2010-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-05-28].
  9. ↑ Cecyliada w Policach, Radio Szczecin, 24 listopada 2001.
  10. ↑ podwójne datowanie

Bibliografia

Święci wspominani w pierwszej modlitwie eucharystycznej − kanonie rzymskim
Pierwsze wspomnienie
(modlitwa za żywych)
Drugie wspomnienie
(modlitwa za zmarłych)
Stare Przymierze

Media użyte na tej stronie

Meister des Bartholomäus 1501SteCecile.jpg
detal: Saint Cecilia playing the organ
SaintIcon.PNG
Autor: Tomasz Wachowski, Licencja: CC BY 3.0
ikona Święty
Kikilia.jpg
Hl. Cäcilia, russische Ikone
Saint Cecilia by Raphael.jpg
Saint Cecilia by Raphael
Nikifor Krynicki Święta Cecylia.jpg
Autor: Nikifor Krynicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jest to obraz Nikifora Krynickiego pochodzący z lat 50. XX wieku pod tytułem: Święta Cecylia