Cedr himalajski
| ||
 | ||
| Systematyka[1][2][3] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Podkrólestwo | rośliny zielone | |
| Nadgromada | rośliny telomowe | |
| Gromada | rośliny naczyniowe | |
| Podgromada | rośliny nasienne | |
| Nadklasa | nagonasienne | |
| Klasa | iglaste | |
| Rząd | sosnowce | |
| Rodzina | sosnowate | |
| Rodzaj | cedr | |
| Gatunek | cedr himalajski | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Cedrus deodara (Roxb. ex Lamb.) G.Don Hort. Brit. 1: 388 1830[4] | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | ||
 | ||
Cedr himalajski (Cedrus deodara) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Jest to najbardziej rozpowszechniony gatunek cedru.
Rozmieszczenie geograficzne
Rośnie dziko w cieplejszych, górzystych i zalesionych obszarach zachodniego Afganistanu, Nepalu, Chin, Indii i Pakistanu[6]. Występuje na terenach górzystych sięgając do wysokości 2500 m n.p.m.[7]. Pierwotny zasięg występowania tego gatunku obecnie znacznie zmniejszył się wskutek wyrębu drzew[8].
Morfologia
- Pokrój
- Duże drzewo o stożkowatej koronie, ze zwisającym wierzchołkiem. W swojej ojczyźnie osiąga wysokość do 50 m, uprawiany w Polsce jest znacznie niższy (20-25 m). Ma szerokostożkowatą koronę i wyraźnie zwieszony pęd wierzchołkowy, gałęzie również zwieszają się[7].
- Liście
- Igły długości 3-5 cm, bardzo miękkie, niebieskozielone. Na długopędach wyrastają skrętolegle, na krótkopędach zebrane są w pęczki po 25-30 sztuk[7]. Mają długość ok. 3,5 cm[8]
- Kwiaty
- Kwiaty żeńskie szyszkowate, kwiaty męskie zebrane w wyprostowane kłosy[7].
- Szyszki
- Cylindryczne, długości 8-12 cm z jajowato zakończonym wierzchołkiem. Młode są pokryte niebieskawym nalotem, potem zmieniają kolor na czerwonobrązowy[7].
Odmiany uprawne
Ten cedr posiada kilka bardzo ładnych odmian, które tak samo jak forma dzika mogą być uprawiane w ogrodach:
- 'Aurea' – odmiana ogrodowa o złocistym wybarwieniu igieł, wyselekcjonowana z cedru himalajskiego. Bardziej wrażliwa na mrozy, więc wymaga miejsca zacisznego. Jest najczęściej uprawiana[8]
- 'Karl Fuchs' – odmiana znacznie bardziej odporna na mróz niż gatunek dziki. Igły są szaroniebieskie. Polecany do mniejszych ogrodów, gdyż po 15 latach osiąga tylko 5 m wysokości.
- 'Golden Horizon' – mały iglak mający tylko 5 m wysokości. Jego młode igły są jasnożółte. Niestety w zimniejszych rejonach Polski zawodzi w uprawie. Polecany tylko do najcieplejszych części zachodniej Polski.
Zastosowanie
Uprawa
W Polsce nie jest w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 7-10)[8]. W pierwszych latach uprawy wymaga okrycia na zimę. Starsze okazy radzą sobie dobrze z naszymi zimami. Może być sadzony na glebie wapiennej.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-11] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-11] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-24].
- ↑ The Plant List. [dostęp 2013-01-30].
- ↑ Cedrus deodara, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2013-01-30].
- ↑ a b c d e Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
- ↑ a b c d Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
Media użyte na tej stronie
Autor: Sten Porse, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Cedrus deodara: Habit (young tree)