Cekhauz (Białystok)

Cekhauz
Symbol zabytku nr rej. A-241 z 17.01.1953[1]
Ilustracja
Cekhaus – widok współczesny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Białystok

Adres

Rynek Kościuszki 4

Architekt

Zenon Filipczuk

Rozpoczęcie budowy

1795

Ukończenie budowy

1807

Zniszczono

1944

Odbudowano

1953-1956

Pierwszy właściciel

Jan Klemens Branicki

Obecny właściciel

Galeria im. Sleńdzińskich

Położenie na mapie Białegostoku
Mapa konturowa Białegostoku, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cekhauz”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cekhauz”
Ziemia53°07′57,37″N 23°09′42,30″E/53,132603 23,161750

Cekhauz – barokowo-klasycystyczny budynek znajdujący się w centrum Białymstoku przy Rynku Kościuszki 4. Obecnie powstaje tam nowa siedziba Galerii im. Sleńdzińskich.

Opis

Budynek wybudowany w kształcie dworku szlacheckiego przez hetmana Jana Klemensa Branickiego w latach 1795-1807. Pierwotnie przeznaczony miał on być na zbrojownię, jednak ostatecznie służył jako magazyn sprzętu strażackiego.

Na przełomie XIX i XX wieku w budynku mieściła się kuchnia prowadzona przez Białostockie Stowarzyszenie Trzeźwości. W okresie międzywojennym budynek był zagospodarowany przez sklepy i kawiarnię. Od 1919 miasto wydzierżawiło budynek Chrześcijańskiemu Stowarzyszeniu Spółdzielczemu "Zjednoczenie". Rosjanie w 1939 zaplanowali przebudowę dawnej zbrojowni na kawiarnię, co zostało zrealizowane przez niemieckich okupantów w 1941, nazywając kawiarnię „Deutsches Hauskaffe”.

W lipcu 1944 r. Cekhauz zniszczono, po wojnie w latach 1953-1956 został odbudowany według projektu Zenona Filipczuka, nie oddając pierwotnego wyglądu w dużym stopniu. W nowym budynku mieściła się Pracownia Konserwacji Zabytków Architektonicznych i siedziba Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Od 6 sierpnia 2008 na placu przed budynkiem znajduje się pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego.

W latach 1960-2018 znajdowała się tam siedziba Archiwum Państwowego. Aktualnie budynek został przekazany Galerii im. Sleńdzińskich i trwają nad nim prace remontowe.[2]

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

  • Andrzej Lechowski: Białystok: przewodnik historyczny. Białystok: Benkowski Publishing, 2009, s. 478. ISBN 978-83-60742-16-7.

Media użyte na tej stronie

Białystok location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Białegostoku, Polska
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Cekhauz Białystok.jpg
Autor: Sunridin, Licencja: CC BY 3.0
Białystok, Rynek Kościuszki 4 - dawny Cekhaus z XVIII w., przed 1960 Pracownia Konserwacji Zabytków Architektonicznych i siedziba Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, obecnie Archiwum Państwowe (zabytek nr 15 (20) z 17.01.1953).