Celje

Celje
Ilustracja
Widok na miasto z górnego (starego) zamku
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Słowenia

Gmina miejska

Celje

Zarządzający

Bojan Šrot

Powierzchnia

94,9 km²

Wysokość

238 m n.p.m.

Populacja (2014)
• liczba ludności
• gęstość


37 628
1700 os./km²

Nr kierunkowy

(+386) 03

Kod pocztowy

3000

Tablice rejestracyjne

CE

Położenie na mapie Słowenii
Mapa konturowa Słowenii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Celje”
Ziemia46°14′N 15°16′E/46,233333 15,266667
Strona internetowa

Celje (niem. Cilli, Zilli, węg. Cille, łac. Celeia, Cilia) – miasto w Słowenii, nad rzeką Savinja, położone w środkowo-wschodniej części kraju, na obszarze Dolnej Styrii, na szlaku łączącym Lublanę z Mariborem.

Trzecie co do wielkości miasto kraju, ważny węzeł komunikacyjny. Leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, z wyraźnymi różnicami między poszczególnymi porami roku. Corocznie odbywają się tam największe w Słowenii targi o międzynarodowym charakterze, na których swe wyroby i usługi prezentują rozmaite branże[1].

Historia

Miejscowość w alpejskiej krainie Noricum, pierwotnie osada iliryjsko-celtycka o nazwie Kelea na terytorium tamtejszego plemiennego królestwa Celtów (tzw. Regnum Noricum). Ok. 15 n.e. zajęta przez Rzymian i za panowania cesarza Klaudiusza jako Claudia Celeia przekształcona w rzymskie municypium (46 n.e.), stała się ośrodkiem administracyjnym części prowincji Noricum. Wspomniana przez Pliniusza (Naturalis historia III, 146), wymieniona też przez Ptolemeusza i zaznaczona w Tabula Peutingeriana oraz w Itinerarium Antonina. Wczesny i szybki rozwój miasto zawdzięczało położeniu na szlaku bursztynowym. Za czasów Klaudiusza prawdopodobnie jeszcze nie umocnione, fortyfikacje obronne zyskało dopiero wskutek zagrożenia podczas wojen markomańskich[2].

W okresie wędrówek ludów najechane i splądrowane w 452 roku przez Hunów, a w V–VI wieku niszczone też przez najazdy Słowian, mimo to od wieku IV do VII/VIII pozostawało stolicą wczesnochrześcijańskiego biskupstwa[2][3].

W XIV wieku odrodziło się jako siedziba hrabiów Celje, możnowładców spokrewnionych z Piastami i Jagiellonami, dysponujących w XV stuleciu rozległymi posiadłościami w Styrii, Krainie i Karyntii (stąd ich herb z 3 złotymi gwiazdami, zawarty obecnie nie tylko w herbie miejskim, lecz także w słoweńskim herbie państwa i fladze narodowej) i rozciągających swe wpływy na królestwo węgierskie. Po zamordowaniu i bezpotomnej śmierci księcia Ulryka II w 1456 Celje wraz z resztą dziedzicznych posiadłości przeszło na własność Habsburgów, pozostając odtąd jako część Styrii w granicach ich cesarstwa. Doprowadzenie w 1846 linii kolejowej istotnie wpłynęło na dalszą rozbudowę i uprzemysłowienie miasta[3].

Zabytki[4]

Średniowieczna Wieża Wodna
Kapucyński kościół św. Cecylii z krytymi schodami z 1826
  • Dolny Zamek (Spodnji grad) – miejska siedziba możnowładców cylejskich z XIV–XV wieku
  • katedra św. Daniela (cerkev/stolnica sv. Danijela) z sąsiadującą barokową kolumną maryjną (1776)
  • kościół franciszkanów (Frančiškanska cerkev) – z połowy XIII–XIV w., przebudowany w kon. XIX wieku; tradycyjne miejsce pochówku hrabiów cylejskich
  • Wieża Wodna (Vodni stolp) – część XV-wiecznych obwarowań miejskich z fragmentami z czasów rzymskich
  • Stara Grofija – renesansowy pałac rodziny Thurn-Valsassina z XVI/XVII w., teraz mieszczący muzeum regionalne
  • klasztor kapucynów (Kapucinski samostan) – z początku XVII wieku, barokowe zabudowania na przeciwległym brzegu rzeki; w pobliżu pozostałości rzymskiej świątyni Herkulesa
  • stary ratusz – przebudowany w XIX w., obecnie Muzeum Historii Najnowszej
  • Dom Cylejski (Celjski dom) – secesyjny budynek z lat 1905–1906, dawna siedziba tzw. Domu Niemieckiego
  • Stari Pisker – dawne więzienie kobiece w śródmieściu, podczas wojny miejsce kaźni, obecnie miejsce pamięci

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł metalowy, chemiczny, włókienniczy oraz drzewny[5].

Sport

Miasto jest siedzibą klubu NK Celje.

Miasta partnerskie

Historyczny widok Celja z Wysokim Zamkiem nad Savinją (1681)

Zobacz też

Przypisy

  1. Międzynarodowe Targi Wielobranżowe (MOS).
  2. a b Fitz 1979 ↓.
  3. a b Jurecki 2007 ↓, s. 293.
  4. Jurecki 2007 ↓, s. 294–296.
  5. Celje, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-06-13].

Bibliografia

  • Michał Jurecki: Słowenia. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2007, s. 292–297. ISBN 978-83-7304-837-9.
  • Jenő Fitz: Celeia. W: Der Kleine Pauly. T. 1. München: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 1099–1100.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Coat of arms of Celje.svg
Coat of arms of the city municipality of Celje, Slovenia
Flag of Celje.svg
Flag of the city municipality of Celje, Slovenia
Vischer - Topographia Ducatus Stiria - 035 Cilli - Celje.jpg

G. M. Vischers Käyserlichen Geographi, Topographia Ducatus Stiriae,

Das ist: Eigentliche Delineation / und Abbildung aller Städte / Schlösser / Marcktfleck / Lustgärten / Probsteyen / Stiffter / Clöster und Kirchen / so es sich im Herzogthumb Steyrmarck befinden; Und anjetzo Umb einen billichen Preyß zu finden seynd Bey Johann Bitsch Universitäts Buchhandlern / Auff dem Juden=Platz bey der guldenen Saulen.

Graz 1681

Die Nummerierung der Dateien folgt der alphabetischen Reihung der Orte
Celje Water Tower, July 2007.JPG
Autor: Szeder László, Licencja: CC BY-SA 4.0
Celje - Water Tower