Centralizm demokratyczny
Centralizm demokratyczny - zasada struktury organizacyjnej, działalności, kierownictwa partii marksistowsko-leninowskich, państwa socjalistycznego, zarządzania gospodarką socjalistyczną[1][2].
Centralizm demokratyczny w systemie rządzenia
Według ideologów radzieckich państwowy aparat władzy ludowej zbudowany był na zasadzie centralizmu demokratycznego[3]. Centralizm demokratyczny oznacza kierowanie ogólnopaństwowymi sprawami z jednego ośrodka i podporządkowanie terenu władzy centralnej; towarzyszy temu wybieralność i obowiązek składania sprawozdań narodowi przez wszystkie organy władzy, szerokie przyciąganie mas ludowych do udziału w rządzeniu oraz pozostawianie samodzielności terenowi[3].
Artykuł 3
Organizacja i działalność państwa radzieckiego jest zgodna z zasadą centralizmu demokratycznego: wybieralność wszystkich organów władzy państwowej od najniższych do najwyższych, ich odpowiedzialność przed narodem, mocy wiążącej decyzji organów nadrzędnych dla organów niższego szczebla. Centralizm demokratyczny łączy jednolite kierownictwo z inicjatywą twórczą, z odpowiedzialnością każdego organu państwowego i każdej osoby urzędowej za powierzoną sprawę.
Propaganda w ZSRR oświadczała, że centralizm demokratyczny zapewnia zharmonizowanie w interesie całego społeczeństwa centralnego kierowania państwem z rozwojem inicjatywy lokalnej, ze stałym wciąganiem ludzi pracy do rozwiązywania zagadnień ogólnych i lokalnych[4]. Dlatego centralizm demokratyczny jest nie do pogodzenia z anarchizmem, negującym konieczność scentralizowanego kierowania państwem ani z centralnym biurokratyzmem(ang.), odsuwającym masy ludowe od kierowania państwem, dławiącym inicjatywę lokalną[4].
Centralizm demokratyczny w strukturze partii
Interesy, które wyraża partia komunistyczna, nie są zwykłą sumą prywatnych interesów poszczególnych robotników lub ich grup[5]. Zjednoczyć wszystkie siły, kierować je do jednego celu, łączyć rozproszone działania jednostek i grup robotników może tylko scentralizowane kierownictwo[6].
Bezwzględna centralizacja i najsurowsza karność w szeregach proletariatu - to jeden z podstawowych warunków zwycięstwa nad burżuazją.
Centralizm demokratyczny oznaczał[6]:
- wybieralność wszystkich kierowniczych organów partii od dołu do góry;
- okresową sprawozdawczość partyjnych władz wobec organizacji partyjnych oraz wobec nadrzędnych instancji;
- ścisłą dyscyplinę partyjną i podporządkowanie się mniejszości większości;
- bezwzgłędnie obowiązujący charakter uchwał wyższych władz partyjnych dla władz niższych.
obowiązujący w KPZR komplet zasad:
- Decyzje władz wyższych są bezwzględnie obowiązujące dla wszystkich władz niższych i dla członków,
- Wszystkie uchwały zapadają wprawdzie kolektywnie w gremiach wybieralnych, jednakże pomiędzy zebraniami owych gremiów małe grupy przywódcze (wybrane ścisłe władze) rządzą absolutnie.
Oznacza to, że raz wybrane władze partyjne mogą w praktyce mieć całkowitą kontrolę nad wyborami - bo przygotowania do nich trwają właśnie w czasie, w którym nie odbywają się żadne obrady plenarne. W partii obowiązuje absolutny zakaz frakcyjności; oznacza to, że wykluczone jest powstanie jakiejkolwiek grupy (frakcji), reprezentującej zdanie odrębne od zdania kierownictwa. Centralizm demokratyczny to całkowity prymat władzy wykonawczej, w szczególności zaś stojących na jej czele jednostek.
Przypisy
- ↑ Ракитский ↓.
- ↑ Rakitskii ↓.
- ↑ a b Bielakow i in. 1964 ↓, s. 714.
- ↑ a b Afanasjew i in. 1978 ↓, s. 174.
- ↑ Bielakow i in. 1964 ↓, s. 453.
- ↑ a b Bielakow i in. 1964 ↓, s. 454.
- ↑ Lenin Włodzimierz: Rozdział II JEDEN Z ZASADNICZYCH WARUNKÓW POWODZENIA BOLSZEWIKÓW. W: Włodzimierz Lenin: Dziecięca choroba „lewicowości” w komunizmie. 1920.
Bibliografia
- Wiktor Afanasjew, Karen Brutenc, Fiodor Burłackij, Grigorij Glezerman, Jurij Krasin, i in.: Naukowy komunizm. Pod redakcją Piotra Fiedosiejewa, tł. Mirosław Skwiecińskii. Wyd. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978.
- Aleksiej Bielakow, Fiodor Burłacki, Jurij Melwil, Abram Milejkowski, Sołomon Wygodzki, i in.: Podstawy marksizmu-leninizmu : podręcznik (Tyt. oryg.: Osnovy marksizma-leninizma). Pod redakcją Otto Kuusinena, tłumacz Regina Hekker i in.. Wyd. IV na podstawie II wydania rosyjskiego. Warszawa: Książka i Wiedza, 1964. (pol.)
- Б. В. Ракитский: Демократический централизм (ros.). Wielka Encyklopedia Radziecka. [dostęp 2021-05-15].
- B. V. Rakitskii: Democratic Centralism (ang.). Wielka Encyklopedia Radziecka. [dostęp 2021-05-15].
Linki zewnętrzne
- CENTRALIZM DEMOKRATYCZNY (pol.). W: Nauki społeczne i humanistyka [on-line]. Encyklopedia w INTERIA.PL. [dostęp 2021-05-17].
| Nurty |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Państwa rządzone przez partie komunistyczne |
| ||||
| Teoretycy i działacze |
| ||||
| Tematy powiązane |
Media użyte na tej stronie
Flag of Laos
.svg)
.svg)
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
.svg)
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
Flag of Romania (28 March 1948 - 24 September 1952)
_(construction).png)
Construction sheet of the Flag of Romania as depicted in Decree nr. 972 from 5 November 1968.
- l = 2/3 × L
- C = 1/3 × L
- S = 2/5 × l
.svg)
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
National Flag of the People's Republic of Bulgaria (1948-1967). Tha flag has got the coat-of-arms from 1948
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
National Flag of the People's Republic of Bulgaria (1948-1967). Tha flag has got the coat-of-arms from 1948
.svg)
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of Ethiopia, used from 1987 to 1991
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of Ethiopia, used from 1987 to 1991
.svg)
A red star. 1922-1943. Used as a symbol of communism in some occasions. The symbol can also represent socialism. Also seen on Soviet aircraft.
.svg)
Autor: Oryginalnym przesyłającym był NuclearVacuum z projektu Wikimedia Commons
modified by User:Tcfc2349, Licencja: CC BY-SA 4.0
Varient flag of the People's Republic of Mongolia at 1924-1930. There seems to be a dispute whether this flag was actually in use. The Mongolian government gives a different sequence of flags for the period in a recent exhibition.
The flag of People's Republic of Kampuchea, in use from January 1979 to 1989.
Flag of Romania (28 March 1948 - 24 September 1952)
Construction sheet of the Flag of Romania as depicted in Decree nr. 972 from 5 November 1968.
- l = 2/3 × L
- C = 1/3 × L
- S = 2/5 × l
.svg)
Flag of Afghanistan from 1978 to 1980. Includes emblem Emblem of Afghanistan (1978-1980).svg with the name of the "Khalq" faction of the People's Democratic Party of Afghanistan as its central element.
.svg){kind=link}