Centralna Organizacja Szwedzkich Robotników

Centralna Organizacja Szwedzkich Robotników
Sveriges Arbetares Centralorganisation
Ilustracja
(c) Foto: Jonn Leffmann, CC BY 3.0

Demonstracja SAC w Malmö (1 maja 1991)
Państwo

 Szwecja

Siedziba

Sztokholm

Data założenia

1910

Rodzaj stowarzyszenia

związek zawodowy

Zasięg

Szwecja

brak współrzędnych
Strona internetowa

Centralna Organizacja Szwedzkich Robotników (szw. Sveriges Arbetares Centralorganisation, SAC) – szwedzka syndykalistyczna federacja związków zawodowych.

W przeciwieństwie do innych szwedzkich związków, SAC zrzesza pracowników ze wszystkich zawodów i branż, a także bezrobotnych, studentów i emerytów[1]. SAC wydaje tygodnik „Arbetaren” (szw. „pracownik”)[2], jest właścicielem wydawnictwa Federativs[3] i prowadzi fundusz dla bezrobotnych – Sveriges Arbetares Arbetslöshetskassa (SAAK)[4].

Historia

SAC został założony w 1910 przez pozostających pod wpływem rewolucyjnego syndykalizmu niezadowolonych członków socjaldemokratycznej Szwedzkiej Konfederacji Związków Zawodowych po tym, jak nie udało się przeprowadzić szwedzkiego strajku generalnego. W 1922 nowo utworzona konfederacja związkowa stała się także członkiem założycielem anarchosyndykalistycznego Międzynarodowego Stowarzyszenia Pracowników. Jednak w latach 50. wybuchały konflikty między organizacjami, m.in. gdy SAC ustanowiło wspierany przez państwo fundusz na wypadek bezrobocia, co IWA uznało za współpracę państwem i reformizm[5]. Od 1956 SAC przestał płacić składki członkowskie na rzecz IWA, w efekcie pozwalając na wygaśnięcie swojej przynależności w 1957[6][7][8]. Takie decyzje związku były efektem wewnętrznych działań, które miały zmienić postawę organizacji na bardziej liberalną[9]. Dziś SAC jest stowarzyszony z Czerwono-Czarną Koordynacją, międzynarodową siecią rewolucyjnych i anarchosyndykalistycznych związków zawodowych[10].

Zdjęcie z konferencji SAC mającej miejsce 25–26 listopada 1917 w Örebro

Pierwotnie większość zrzeszonych w SAC zatrudniona była w leśnictwie, górnictwie i budownictwie. Obecnie większość członków związku jest zatrudniona w sektorze publicznym, często pracując w transporcie kolejowym i publicznym, opiece zdrowotnej oraz edukacji, ale wielu to także zatrudnieni w branży restauracyjnej, informatycznej i logistycznej[9].

Kontakty z Solidarnością

W okresie stanu wojennego w Polsce (1981–1983) SAC organizowała pomoc dla Solidarności. Była to przede wszystkim pomoc w organizowaniu poligrafii, dostarczano m.in. powielacze i maszyny drukarskie, a jeden z członków SAC odwiedził wówczas Polskę[9]. O tych wydarzeniach wspomina Władysław Frasyniuk w książce Konspira: „Tuż przed stanem wojennym nadszedł wreszcie świetny sprzęt od związkowców szwedzkich..., a Szwedzi wyszkolili nam drukarzy”[11]. W latach 1982–1983 SAC współpracował z biurem informacyjnym „Solidarności” w Szwecji oraz Komitetem Solidarności. Szwedzki związek miał również kontakty ze związkowcami, którzy w tamtym czasie przebywali w więzieniach w Polsce i starał się ich wspierać. Pod szyldem SAC odbywały się także różne akcje solidarnościowe z „Solidarnością”, m.in. wydano oświadczenie o Solidarności i o tym, że popiera dążenia polskich robotników do samostanowienia o sobie[9].

Ideologia

Długofalowym celem SAC jest urzeczywistnienie idei socjalizmu wolnościowego, tj. społeczeństwa bezklasowego, w którym środki produkcji są powszechną własnością i są administrowane przez robotników. Jako taki, SAC jest organizacją sprzeciwiającą się seksizmowi i militaryzmowi, która w 1998 stała się również pierwszym szwedzkim feministycznym związkiem zawodowym. Celami krótkoterminowymi SAC są natomiast lepsze wynagrodzenia i środowisko pracy[1]. Często współpracuje z innymi wolnościowymi organizacjami socjalistycznymi, m.in. Szwedzką Anarchosyndykalistyczną Federacją Młodzieży (SUF)[12].

Przypisy

  1. a b The Principles and Aims of SAC, SAC, 11 grudnia 2006 [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2006-12-11] (ang.).
  2. Om Arbetaren, Arbetaren [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (szw.).
  3. Om förlaget, Federativs förlag [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (szw.).
  4. Om SAAK, SAAK [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu] (szw.).
  5. The SAC [Svensk Arbetaren Centralorganisation] (Sweden), katesharpleylibrary.net [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang.).
  6. FAU, FAU and IWA – looking back to look ahead, Freie ArbeiterInnen Union [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (ang.).
  7. Rob Ray, Overview: The International Workers Association, libcom.org [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang.).
  8. OliverTwister, The CNT and the IWA, part 2: The crisis in the IWA as seen from the CNT, libcom.org [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (ang.).
  9. a b c d Centralna Organizacja Szwedzkich Robotników (SAC, Szwecja) – wywiad (2001), OZZiP [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (pol.).
  10. Rödsvarta koordinationen, SAC [dostęp 2019-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (szw.).
  11. Zbigniew Gach, Mariusz Wilk, Maciej Łopiński, Konspira. Rzecz o podziemnej "Solidarności", Przedświt, 1984.
  12. Juan Conatz, Sweden's libertarian union, libcom.org [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

SAC 1maj1991-Malmö.jpg
(c) Foto: Jonn Leffmann, CC BY 3.0
SAC 1 maj 1991 i Malmö
Sackonferens1917.jpg
SAC conference November 25-26 1917, held on Ågatan 3 in Örebro.