Centralna koherencja

Centralna koherencja – termin z zakresu psychologii poznawczej określający umiejętność łączenia w spójną całość różnorodnych informacji, pochodzących z wielu źródeł, np. z pamięci i zmysłów (informacje o stanie otoczenia). Brak lub ograniczenia koherencji centralnej odpowiadają m.in. za niezrozumienie istoty jakiegoś tematu oraz uniemożliwiają (utrudniają) odróżnienie od siebie rzeczy ważnych i nieważnych.

Zaburzenia centralnej koherencji z autyzmie

Uta Frith zwróciła uwagę, że osoby ze spektrum autyzmu – dostrzegają szczegóły lepiej od osób niezaburzonych (neurotypowość). Zdecydowanie gorzej radzą sobie natomiast z syntezą tych szczegółów i z odnajdowaniem relacji pomiędzy nimi. Konsekwencją tych zaburzeń może być m.in. brak możliwości rozpoznania twarzy osób z najbliższej rodziny i odbierania sygnałów mimicznych lub rozpoznawania głosu mimo poprawnego działania narządów wzroku i słuchu. Ogranicza to lub uniemożliwia odczuwanie przez autystyczne dziecko miłości matki i uczenie się zachowań, umożliwiających w przyszłości nawiązywanie i utrzymywanie bliskich związków i innych relacji interpersonalnych.

Zajmujący się tymi problemami neuropsycholodzy stworzyli „teorię zaburzeń centralnej koherencji” (Weak central coherence theory(ang.)), która wskazuje neurologiczne przyczyny autyzmu (badania nie są zakończone).

1
2
Sposób przetwarzania informacji o kształcie i kolorze elementów decyduje o sprawności układania puzzli. Osoby autystyczne szybciej układają elementy jednokolorowe, koncentrując się na ich kształcie (łatwiej dostrzegają istotne małe różnice), a osoby rozwijające się typowo (neurotypowość) wykorzystują wiele informacji różnego rodzaju (np. co znajduje się na pierwszym planie układanego obrazka, a co w głębi? co jest niebieskie? gdzie położyć fragment koła samochodu?). Podobny efekt zaobserwowano w 1993 roku w czasie testów z użyciem zestawów barwnych klocków (Block design test(ang.))[1].

Przypisy

  1. Amitta Shah, Uta Frith. Why Do Autistic Individuals Show Superior Performance on the Block Design Task?. „Journal of Child Psychology and Psychiatry”. 34 (8), s. 1351–1364, November 1993. Association for Child and Adolescent Mental Health. DOI: 10.1111/j.1469-7610.1993.tb02095.x (ang.). 

Bibliografia

  • Renata Stefańska-Klar, Charakterystyka zespołu Aspergera na tle innych zaburzeń autystycznego spektrum, Psychologia i Rzeczywistość" nr 4/2002
  • Redakcja Polski Autyzm: Centralna koherencja – składanie rzeczywistości z puzzli. W: Strona internetowa Polski Autyzm [on-line]. Polski Autyzm, 2 sierpnia 2015. [dostęp 2018-03-18].

Media użyte na tej stronie

Puzzle Krypt-2.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 2.0
Puzzle Krypt Edytuj to w Danych Strukturalnych na Commons