Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi

Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi

Muzeum Historii Włókiennictwa

Biała Fabryka – siedziba muzeum
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Piotrkowska 282 93-034 Łódź
Data założenia	1 stycznia 1960
Zakres zbiorów	historia, technika i sztuka włókna
Wielkość zbiorów	200 000
Powierzchnia ekspozycji	7000 m²
Dyrektor	Aneta Dalbiak
Oddziały
Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej
Położenie na mapie Łodzi Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi
Położenie na mapie województwa łódzkiego Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi
51°44′43,8360″N 19°27′43,7040″E/51,745510 19,462140
Strona internetowa

Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, CMWŁ (do 1975 Muzeum Historii Włókiennictwa) – muzeum włókiennictwa mieszczące się w Białej Fabryce Geyera w Łodzi przy ul. Piotrkowskiej 282, wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów pod numerem 116/134^[1].

Jest to największe w Europie muzeum poświęcone włókiennictwu i historii tkactwa. W chwili powstania było pierwszą taką placówką na świecie. Siedziba muzeum jest jedną z pierwszych na świecie adaptacji architektury postindustrialnej do celów muzealnych^[2][3].

Historia muzeum

Pierwsze próby organizacyjne sięgają roku 1952, kiedy Krystyna Kondratiuk^[4] doprowadziła do utworzenia Działu Tkactwa w łódzkim Muzeum Sztuki. Ze względu na powodzenie przedsięwzięcia dział przekształcony został w Oddział Muzeum Sztuki.

W 1959 roku budynek tkalni został przejęty przez Muzeum Historii Włókiennictwa, które od 1 stycznia 1960 roku uzyskało status samodzielnej placówki muzealnej^[5]. W 1975 roku nazwa instytucji została zmieniona na Centralne Muzeum Włókiennictwa^[6].

Biała Fabryka to rozległy, 4-skrzydłowy kompleks budynków architektury przemysłowej. Proces odnawiania i przystosowania zabytku do celów muzealnych został rozpoczęty w 1955, kiedy zapadła decyzja o przeznaczeniu obiektu na siedzibę mającego powstać Muzeum Historii Włókiennictwa.

Od 2009 integralną część muzeum stanowi Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej, w którym znajdują się obiekty typowe dla zabudowy Łodzi i okolicy z przełomu XIX/XX wieku: kościół z Nowosolnej, willa letniskowa z Rudy Pabianickiej, tzw. „drewniana kamienica”, czyli 1-piętrowy dom z przedmieść Łodzi, drewniana poczekalnia Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych (tramwaje podmiejskie) z ich zgierskiej krańcówki na pl. J. Kilińskiego z ok. 1901 r. oraz 4 drewniane domy rzemieślniczo-mieszkalne z łódzkich przedmieść.

W 2013 przestrzeń wystawiennicza muzeum powiększyła się o zrewitalizowany budynek „Starej kotłowni”, w którym otwarte zostało muzeum interaktywne, wykorzystujące nowoczesne techniki multimedialne.

W 2018 rozpoczęła się finansowana ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014–2020 modernizacja siedziby muzeum. W jej ramach zaplanowano odnowienie elewacji zachodniej, południowej i północnej oraz wnętrz najstarszego skrzydła zabytkowej fabryki – budynku A, a także renowację południowej elewacji sąsiadującego z Parkiem Reymonta budynku C. Inwestycja obejmie również przebudowę pomieszczeń w pozostałych dwóch skrzydłach Białej Fabryki, tj. budynkach B i D, a także prace w Skansenie Łódzkiej Architektury Drewnianej: instalację centralnego ogrzewania, docieplenie oraz przebudowę zabytkowych domków, zagospodarowanie terenu. Planowany termin zakończenia prac to koniec 2019, zaś w Skansenie Łódzkiej Architektury Drewnianej: wiosna 2020 roku^[7].

Dyrektorzy

• Krystyna Kondratiuk (1960–1976)^[8]
• Adam Nahlik (1976–1981)^[9]
• Norbert Zawisza (1981–2013)^[10]
• Marcin Oko (2013–2016)^[11]
• Aneta Dalbiak (od 2016)^[12]

Działalność

Zainteresowania naukowe, kolekcjonerskie i popularyzatorskie muzeum obejmują wszystko, co pozostaje w związku z włókienniczym procesem produkcyjnym – od surowca, przez techniki i technologie włókiennicze do produktów włókienniczych o różnym stopniu i technice przetworzenia. Zbiory są gromadzone, opracowywane naukowo, konserwowane i w różnej formie udostępniane przez specjalistyczne działy muzeum.

Od 1972 muzeum było współorganizatorem, a od 1982 jedynym organizatorem Międzynarodowego Triennale Tkaniny w Łodzi. Łódzkie triennale jest najstarszą i największą na świecie międzynarodową wystawą promującą współczesną tkaninę artystyczną^[13]. Centralne Muzeum Włókiennictwa jest wyłącznym organizatorem Ogólnopolskiej Wystawy Tkaniny Unikatowej i Ogólnopolskiej Wystawy Miniatury Tkackiej^[14][15].

Dziedziniec muzeum

Ekspozycja

Wystawy stałe:

• Rekonstrukcja tkalni z przełomu XIX/XX w. Prezentacja maszyn w ruchu
• Kotłownia – muzeum interaktywne

Oferta edukacyjna

Jeden z eksponatów: zgrzeblarka wałkowa Platt Brothers

Dział Oświaty Centralnego Muzeum Włókiennictwa organizuje warsztaty plastyczne, lekcje muzealne i projekcje filmowe. Tematyka zajęć powiązana jest z profilem muzeum, dotyczy więc historii i sztuki współczesnej, zbiorów CMWŁ i aktualnych wystaw. Celem warsztatów jest zapoznanie się z konkretnymi technikami włókienniczymi i ich praktyczne zastosowanie w oparciu o materiały i narzędzia dostarczone przez organizatora^[16].

Wydarzenia specjalne

• Urodziny Geyera – coroczne wydarzenie odbywające się w styczniu, upamiętniające urodziny założyciela Białej Fabryki – Ludwika Geyera
• Geyer Music Factory – cykl koncertów odbywających się w sezonie wakacyjnym na dziedzińcu Białej Fabryki (tamże od 2009)
• Noc Muzeów – maj

Wyróżnienia

W październiku 2013 Centralne Muzeum Włókiennictwa zajęło drugie miejsce w plebiscycie na „7 nowych cudów Polski”, zorganizowanym przez miesięcznik National Geographic Traveler^[17].

Zobacz też

• Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej
• Harnam

Przypisy

Bibliografia

• Gronczewska Anna, Opowieść o niezwykłej kobiecie, która stworzyła niezwykłe muzeum; „Dziennik Łódzki”, dodatek „Kocham Łódź”, 14 II 2014, s. 8–9 (Krystyna Kondratiuk, pierwsza dyrektor muzeum)

Linki zewnętrzne

• Centralne Muzeum Włókiennictwa