Centralny kościół baptystyczny we Lwowie

Centralny kościół baptystyczny
we Lwowie

Центральна Церква Євангельських Християн Баптистів м. Львова

Dom modlitwy
Fasada centralnego kościoła baptystycznego we Lwowie
Państwo	Ukraina
Miejscowość	Lwów
Wyznanie	protestanckie
Kościół	Wszechukraiński Związek Stowarzyszeń Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów
Imię	do 1784: św. Urszuli
Historia Data rozpoczęcia budowy 1678 Data zakończenia budowy 1685 Poprzednie wyznanie Kościół katolicki (1685–1784) Kościół ewangelicko-augsburski (1786–1945) Fundator Stanisław Jan Jabłonowski
Dane świątyni Styl Barok
Położenie na mapie Lwowa Centralny kościół baptystyczny we Lwowie
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Centralny kościół baptystyczny we Lwowie
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Centralny kościół baptystyczny we Lwowie
49°50′04,92″N 24°02′12,48″E/49,834700 24,036800

Centralny kościół baptystyczny we Lwowie – jest położony przy ul. Zielonej 11-A w dzielnicy Łyczaków i stanowi główną świątynię baptystyczną we Lwowie. Uprzednio, w latach 1685–1784 budynek służył jako rzymskokatolicki kościół św. Urszuli, a następnie, w latach 1786–1945 miejscowemu kościołowi ewangelicko-augsburskiemu.

Historia

Stanisław Jan Jabłonowski – fundator świątyni

Fundatorem kościoła św. Urszuli i klasztoru dla dominikanów-obserwantów (odłamu zakonu dominikanów o zaostrzonej regule) był w 1678 kasztelan krakowski i hetman wielki koronny Stanisław Jabłonowski. Prace budowlane trwały do 1685. Wnętrze świątyni zdobiono freskami Józefa Marry’ego, nadwornego artysty Jabłonowskich.

Twórcą placówki był ojciec Ambroży Skopowski (1631–1705), jeden z założycieli polskiej gałęzi ruchu obserwanckiego wśród dominikanów. Zgodę na powstanie placówki dał prowincjał ruski, ojciec Jacek Kłoński.

Klasztor lwowski był najmniejszym z 12 istniejących w Rzeczypospolitej domów zakonnych dominikanów-obserwantów.

W 1772, w momencie zajęcia Lwowa przez Austriaków w wyniku I rozbioru Polski w konwencie żyło tylko trzech braci zakonnych. W 1784 Klasztor uległ kasacie w wyniku reform józefińskich przeprowadzonych przez cesarza Józefa II. Opuszczony kościół został przekazany lwowskiej wspólnocie ewangelicko-augsburskiej i dostosowany do potrzeb kultowych protestantów. W ołtarzu głównym pojawił się obraz Józefa Rejchana, Ukrzyżowanie.

W 1842 w kościele odprawiono nabożeństwo za duszę rosyjskiego generała Piotra Wittgensteina, uczestnika wojny z 1812, który zmarł, przejeżdżając przez Lwów.

W 1929 na fasadzie kościoła wbudowano tablicę pamiątkową z okazji 400-lecia protestantyzmu i 150. rocznicy istnienia Kościoła ewangelickiego we Lwowie.

Po 1945 w kościele ulokowano magazyn płyt wytwórni Miełodija.

Po 1990 budynek kościoła został przekazany Wszechukraińskiemu Kościołowi Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów – wschodniosłowiańskiej gałęzi ruchu baptystycznego. Do 1997 kościół przebudowano i odrestaurowano.

Architektura

Kościół wzniesiony został w stylu barokowym, ma dwie wieże i oryginalną, lekko wklęsłą fasadę, o chłodnym wystroju architektonicznym, charakterystycznym dla budowli zakonu dominikanów – pierwotnych właścicieli świątyni.

Przebudowa i odnowienie budynku związane było z przystosowaniem go do potrzeb protestanckiego kultu. O ile fasada świątyni i jego architektura zewnętrzna nie uległa większym zmianom, jego wnętrze zostało urządzone na potrzeby zboru baptystycznego. W wystroju świątyni brak jest ołtarzy i obrazów. Centralne miejsce prezbiterium stanowi ambona oddzielona balaskami, za którą znajduje się pięciorzędowy chór, również od boków i z przodu otoczony balaskami. Pod amboną i poniżej balasek oddzielających ambonę i chór znajduje stół komunijny z zastawionymi od tyłu krzesłami, użytkowany do sprawowania Wieczerzy Pańskiej^[1].

Na ścianie frontowej prezbiterium powyżej ambony i chóru znajduje się drewniana rzeźbiona tablica ograniczona dwiema kolumnami i licznymi zdobieniami o motywie roślinnym przy kątach i u dołu, zwieńczona u góry łukiem, na której widnieje złocony napis biblijny zaczerpnięty z 1 Kor 1,23–24: „My zwiastujemy Chrystusa ukrzyżowanego, który jest mocą Bożą i mądrością Bożą”. Poniżej tekstu na tablicy znajduje się wśród innych zdobień o motywie roślinnym, także rzeźbiony symbol stołu na którym leży Biblia z kielichem komunijnym^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński, Lwów, Przewodnik turystyczny, wyd. Ossolineum 1992, Wrocław, ISBN 83-04-03913-3.
• Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki starego Lwowa, wyd. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, ISBN 83-85083-02-2.
• Aleksander Medyński, Lwów. Przewodnik dla zwiedzających miasto, wyd. nakładem autora, Lwów 1937.