Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków w Radzionkowie

Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku

Oddział Centrum Kultury „Karolinka”
Budynek Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Radzionków
Adres	ul. św. Wojciecha 118
Data założenia	2015
Zakres zbiorów	historia
Dyrektor	Justyna Konik
Kierownik	Jakub Zorzycki
Położenie na mapie Radzionkowa Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków w Radzionkowie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków w Radzionkowie
Położenie na mapie województwa śląskiego Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków w Radzionkowie
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków w Radzionkowie
50°24′32,1″N 18°54′52,3″E/50,408917 18,914528
Strona internetowa

Logo Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków 1945 do ZSRR

Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku w Radzionkowie – placówka ekspozycyjno-archiwalna z siedzibą w Radzionkowie. Placówka powstała dzięki staraniom gminy Radzionków, katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej oraz prywatnych osób – deportowanych i ich rodzin. W projekt włączyło się również 29 śląskich samorządów, które wsparły placówkę finansowo.

Oficjalne otwarcie Centrum miało miejsce 14 lutego 2015 roku. W uroczystości uczestniczył m.in. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Bronisław Komorowski oraz gość honorowy – jedna z żyjących jeszcze deportowanych osób.

Idea urządzenia stałej wystawy, poświęconej deportacjom Górnoślązaków na tereny ZSRR w 1945 roku, powstała w 2007 roku i nawiązuje do wystawy pt. „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku”, jaka została zorganizowana w 2003 roku przez Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Autorem inicjatywy utworzenia Centrum były władze miasta Radzionkowa. W 2012 roku udało się pozyskać na ten cel nieczynny budynek radzionkowskiego dworca kolejowego. W latach 2013–2014 przeprowadzono remont budynku, przystosowując go na potrzeby powstającej placówki.

Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku aspiruje do bycia swoistym pomnikiem pamięci dla tysięcy Górnoślązaków wywiezionych wbrew swojej woli do ZSRR w 1945 roku m.in. na dzisiejsze tereny Syberii, Kamczatki, Ukrainy, Białorusi, Kazachstanu, Turkmenistanu oraz Gruzji. Wielu z nich już nigdy nie wróciło do swoich domów.

Rozpad Związku Radzieckiego i zmiana ustroju politycznego w Polsce sprawiły, że zaczęto prowadzić szeroko zakrojone badania naukowe na temat wydarzeń roku 1945 na Górnym Śląsku. Powstały pamiątkowe tablice, organizowane są panele dyskusyjne, a Centrum Dokumentacji Deportacji mieszczące się w Radzionkowie, ma niejako spinać klamrą te działania.

W placówce znajduje się stała ekspozycja poświęcona deportacjom. Nad jej rzetelnością i poziomem merytorycznym czuwał katowicki oddział Instytutu Pamięci Narodowej. „Poza działalnością wystawienniczą Centrum Dokumentacji Deportacji pełni rolę placówki badawczej i archiwalnej – gromadzi wszelkie możliwe do pozyskania dokumenty, publikacje i książki poświęcone tematowi wywózek Górnoślązaków do Związku Radzieckiego w 1945 roku, a każdy odwiedzający placówkę może z tych zasobów skorzystać”. – mówi dr Gabriel Tobor, Burmistrz Miasta Radzionków, inicjator i pomysłodawca stworzenia Centrum.

Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków w 1945 roku do ZSRR w Radzionkowie realizuje projekt lekcji edukacyjnych. Projekt ten adresowanych jest do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Zajęcia prowadzone są w oparciu o „żywą historię”, z wykorzystaniem eksponatów i fragmentów ekspozycji.

Bibliografia

• Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku w Radzionkowie (pol.). www.deportacje45.pl. [dostęp 2015-02-17].
• Tomasz Klyta: Prezydent Komorowski otworzył muzeum Tragedii Górnośląskiej. Na niby... (pol.). www.dziennikzachodni.pl, 2015-02-17. [dostęp 2015-02-17].