Centrum Naukowo-Produkcyjne Systemów Sterowania MERASTER

Centrum Naukowo-Produkcyjne Systemów Sterowania MERASTER
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Wodzisław Śląski[1] (pierwotnie Katowice[2])

Adres

ul. Ogrodowa 3[1]

Data założenia

1977

Prezes

Ryszard Pregiel (1977–1983)

Zatrudnienie

około 780 osób (1989)

brak współrzędnych

Centrum Naukowo-Produkcyjne Systemów Sterowania MERASTER – polskie przedsiębiorstwo informatyczne z siedzibą w Katowicach, które posiadało oddziały w Sosnowcu i Zabrzu[3], specjalizujące się w latach 1977–1990 w projektowaniu, przygotowaniu wyrobów do produkcji, produkcji, kompleksowych dostawach i serwisie systemów mini- i mikrokomputerowych; należało do Zjednoczenia Przemysłu Automatyki i Aparatury Pomiarowej MERA[4].

CNPSS zostało utworzone Zarządzeniem Ministra Przemysłu Maszynowego z dnia 19 marca 1977 roku[5]. Celem Centrum było rozwijanie przemysłu komputerowego dla hutnictwa, a w dalszej kolejności dla całego przemysłu maszynowego w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym[6]. W jego ramach działało pięć zakładów na pełnym wewnętrznym rozrachunku:

  • Zakład Urządzeń Automatyki Przemysłowej w Sosnowcu;
  • Zakład Wytwórczy Sprzętu Automatyki w Sosnowcu-Porąbce;
  • Zakład Projektowania Systemów Sterowania w Katowicach;
  • Biuro Generalnych Dostaw w Katowicach;
  • Zakład Doświadczalny w Zabrzu.

Do czerwca 1989 Centrum podporządkowany był również Instytut Systemów Sterowania w Katowicach. W ISS opracowano m.in. mikrokomputer MERA-80[7], który na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku był produkowany w Zakładzie Doświadczalnym[8].

W 1979 roku CNPSS zakupiło od Akademii Górniczo-Hutniczej licencję na wykorzystanie głowic pomiarowych z magnesami trwałymi w urządzeniach do badania lin metodą magnetyczną. Przez 20 lat produkowano licencyjne i własne głowice i wyroby z marką MERASTER[9].

Zarząd Centrum mieścił się w Katowicach przy ówczesnej ul. Armii Czerwonej 160 dziś Aleja Wojciecha Korfantego w Katowicach. W budynku dyrekcji działała też rozwojowa część Ośrodka Oprogramowania. W sąsiedztwie dyrekcji, przy ul. Armii Czerwonej 141, na terenie Zakładów Cynkowych „Silesia”, mieścił się Wydział Technologiczny oraz powstała w 1989 r. Spółka „MERASTER-COMMERCE” prowadząca własny sklep.

Działalność produkcyjna Merasteru prowadzona była w dwóch zakładach: w Zabrzu, przy ul. Roosevelta 120, działał Zakład Produkcyjny PW-1, a w nim: Wydział Mechaniczny, Wydział Montażu Elektronicznego, Wydział Przetwórstwa Chemicznego, Wydział Produkcji grafploterów, monitorów ekranowych[10], urządzeń do grafiki komputerowej oraz aparatury kontrolno-pomiarowej. W Katowicach-Panewnikach przy ul. Owsianej 2 zlokalizowany był Zakład Produkcyjny PW-2, w skład którego wchodziły: Wydział Systemów Komputerowych, Zakład Montażu Elektronicznego, Wydział Produkcji Ploterów Rolkowych, Magazyn Wyrobów Gotowych, Dział Ekspedycji, Wydział Obsługi Serwisowej oraz Biuro Konstrukcji Systemów Komputerowych.

Sztandarowym produktem CNPSS i jego największym sukcesem eksportowym była MERA-60[11] – modularny systemem mikrokomputerowy zbudowany z wykorzystaniem elementów półprzewodnikowych średniej i wysokiej skali integracji[12], z użyciem mikroprocesora serii K-590[13] produkcji radzieckiej[14]. MERASTER był jednym z ważnych eksporterów w województwie katowickim, wartość eksportu wyrażona w milionach złotych wynosiła w kolejnych latach: 1983 – 1 154[15], 1984 – 1 626[16], 1985 – 3 119, 1986 – 2 620[17], 1987 – 4 186, 1988 – 10 655[18].

MERASTER był też jednym z większych ówcześnie producentów oprogramowania. Między innymi powstał tam zaawansowany system operacyjny MASTER[19][20].

W połowie lat osiemdziesiątych XX wieku CNPSS brał udział w realizacji Centralnego Programu Badawczo-Rozwojowego (CPBR) 8.13 Budowa Krajowej Akademickiej Sieci Komputerowej (KASK) – rozwój metod i środków informatycznych w procesach nauczania i badaniach naukowych. Zastosowano w tym projekcie węzeł MERA-660/X.25 opracowany we współpracy z Politechniką Śląską[21].

W 1990 roku przedmiotem działalności przedsiębiorstwa było projektowanie, produkcja, kompleksowe dostawy oraz serwis techniczny:

  • systemów mini- i mikrokomputerowych przeznaczonych m.in. do sterowania procesami technologicznymi i transportowymi ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb przemysłu hutniczego, maszynowego, górnictwa i komunikacji,
  • specjalizowanych urządzeń graficznych takich jak: plotery, monitory graficzne i semigraficzne,
  • małych automatycznych central telefonicznych (w 1991 roku MERASTER rozpoczął produkcję) oraz taksometrów mikroprocesorowych typu TAXAR-02,
  • komputerów zgodnych z IBM PC, produkowanych na Tajwanie, w Polsce oferowanych pod nazwą MEVAX.

Przed sierpniem 1996 roku państwowe przedsiębiorstwo MERASTER zostało przekształcone w jednoosobową spółka Skarbu Państwa[2].

Upadek współpracy gospodarczej w ramach RWPG spowodował, że produkty Merasteru straciły na atrakcyjności w związku z łagodzeniem embarga i ekspansją zachodnich korporacji IT na rynki RWPG. Centralne plany zakładały, że CNPSS będzie głównym dostawcą ploterów[22] dla całego bloku[23], produkującym 10 tys. sztuk rocznie. Wobec załamania się zainteresowania tą serią produktów, w Centrum zainwestowano w opracowanie i wdrożenie do produkcji urządzeń telekomunikacyjnych. Kluczowym produktem stała się centrala ACT 6000[24], w latach dziewięćdziesiątych takie centrale były kupowane przez Społeczne Komitety Telefonizacji Gmin.

W grudniu 1997 roku zakłady MERASTER SA w Zabrzu zostały przejęte przez grupę JTT Computer[25].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Centrum Naukowo-produkcyjne Systemów Sterowania Meraster S.A. w likwidacji. W: www.krs-online.com.pl [on-line]. [dostęp 2018-08-05].
  2. ↑ a b Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych. Halina Byrczek (oprac.). Urząd Statystyczny w Katowicach, 1996-07, s. 47.
  3. ↑ Krzysztof Gwosdz: Pomiędzy starą a nową ścieżką rozwojową. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, 2013, s. 124. ISBN 978-83-88424-95-3.
  4. ↑ Janusz Nowastowski. Rozwój przemysłu elektrotechnicznego na tle przemian własnościowych w latach 1989-2011. „Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej”. s. 107. 
  5. ↑ Zarządzenie organizacyjne nr 13 Ministra Przemysłu Maszynowego w sprawie utworzenia Centrum Naukowo-Produkcyjnego Systemów Sterowania (AAN, MPM) z dnia 19 III 1977, zmienione 9 IX 1980 (AAN, MPM). Od 27 V 1983 CN-PSS „Meraster” (AAN, MHiPM). Zmiany zarządzenia z 19 III 1977 i 27 V 1983 (AAN, MHiPM), 8 VI 1989 (AAN, MPrzem.)
  6. ↑ M Jesiołowski: Ocena funkcjonowania nowoczesnego przemysłu w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Kraków: Instytut Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1991.
  7. ↑ System komputerowy MERA-80: katalog. Katowice: Centrum Naukowo-Produkcyjne Systemów Sterowania MERA-STER. Instytut Systemów Sterowania, 1982.
  8. ↑ Roman A. Plaza, Eugeniusz J. Wróbel: Systemy czasu rzeczywistego. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1988. ISBN 83-204-1064-9.
  9. ↑ Dostawca aparatury do badania lin stalowych. Zawada NDT. [dostęp 2015-01-06].
  10. ↑ MERASTER 6052. Muzeum Historii Komputerów i Informatyki. [dostęp 2015-02-08].
  11. ↑ System mikrokomputerowy MERA-60 SM 50/50-3. Katalog. Katowice: Centrum Naukowo-Produkcyjne Systemów Sterowania MERA-STER. Instytut Systemów Sterowania, 1982.
  12. ↑ Grzywak A., Pregiel R. System mikrokomputerowy MERA-60 – zastosowanie i architektura. „Biuletyn Techniczno-Informacyjny MERA”. 1 (215), s. 5, 1980. 
  13. ↑ Seminarium Historyczne PTI: Ryszard Pregiel, prezentacja prac środowiska śląskiego (ICT).. 2015-05-15. [dostęp 2018-04-26].
  14. ↑ Grzywak A., Suchorończak Z. Rozwój systemów mikrokomputerowych na przykładzie MERY-60 (SM-1633) . „Informatyka”, s. 3–8, luty 1983. ISSN 0542-9951. 
  15. ↑ Jan Fryc (opr.): Handel zagraniczny województwa katowickiego w 1983 r.. Katowice: Wojewódzki Urząd Statystyczny, luty 1984, s. 30.
  16. ↑ Jerzy Dyczkowski. Produkcja sprzętu komputerowego w 1984 r. i nowe wyroby zakładów. zrzeszenia MERA. „Biuletyn Techniczno-Informacyjny MERA”. 4–5, 1985. 
  17. ↑ Jan Fryc (opr.): Handel zagraniczny województwa katowickiego w 1986 r.. Katowice: Wojewódzki Urząd Statystyczny, kwiecień 1987.
  18. ↑ Jan Fryc (opr.): Handel zagraniczny województwa katowickiego w 1988 roku. Katowice: Wojewódzki Urząd Statystyczny, 1989, s. 18.
  19. ↑ Korniak T., Fuglewicz P. Wielodostępny system operacyjny z podziałem czasu Master – budowa i zastosowania. „Biuletyn Techniczno-Informacyjny MERA”. 7 (285), 1986. 
  20. ↑ Fuglewicz P., Korniak T. Projektowanie i implementacja wielodostępnego systemu operacyjnego na przykładzie systemu MASTER. „Informatyka”, s. 7-9, lipiec 1988. ISSN 0542-9951. 
  21. ↑ Budka Marian i in.: Dokumentacja techniczno- ruchowa. Węzeł komunikacyjny MERA600/X.25. Katowice/Gliwice: MERASTER i Politechnika Śląska, grudzień, 1986.Sprawdź autora:1.
  22. ↑ Ploter Mera 621. [dostęp 2015-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)].
  23. ↑ Centrale dla gmin z „Merasteru“. „Computerworld PL”, 1993-12-06. Warszawa: IDG Poland SA. ISSN 0867233S. 
  24. ↑ Marek Młynarski. Warszawskie nagrody targowe. „Rzeczpospolita”, 06 grudnia 1993. Warszawa. ISSN 0208-9130. 
  25. ↑ Adam Jadczak: Dystrybutor na giełdę. Computerworld, 1998-01-12. [dostęp 2018-08-05].

Media użyte na tej stronie

MERASTER.svg
Autor: Saper, Licencja: CC BY-SA 4.0
Logo Centrum Naukowo-Produkcyjnego Systemów Sterowania "MERASTER"