Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej

Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1938

Rozformowanie

1939

Organizacja
Dyslokacja

Trauguttowo k. Brześcia

Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej – ośrodek szkolenia artylerii przeciwlotniczej i broni chemicznej Wojska Polskiego II RP.

Obrona przeciwlotnicza jako zlepek kilku rodzaju wojsk i jako nowo rodzący się rodzaj wojsk nie miała w latach 20. swojego korpusu dowódczego. Większość kadry oficerskiej i podoficerskiej rekrutowała się z artylerii. Napływali też lotnicy, łącznościowcy, piechurzy i inni. W związku z tym w lutym 1930 roku, w Warszawie, utworzone zostało Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej, podległe początkowo dowódcy 11 Grupy Artylerii, a następnie dowódcy 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej[1].

Zadaniem Centrum było prowadzenie kursów z zakresu artylerii przeciwlotniczej dla oficerów, podoficerów i szeregowych z cenzusem. Młodzi oficerowie kończyli szkołę oficerską artylerii i przydzielani do oddziałów artylerii przeciwlotniczej musieli się specjalizować. Inne działy obrony przeciwlotniczej nie miały żadnych kursów specjalistycznych. Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej w tym kształcie przetrwało do 1937 roku.

W 1934 roku została uchwalona ustawa z dnia 15 marca 1934 o obronie przeciwlotniczej i przeciwgazowej[2]. Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych z 15 kwietnia 1934 roku w Biurze Ogólno-Organizacyjnym został utworzony Wydział Obrony Przeciwlotniczej.

Utworzony w 1936 Inspektorat Obrony Powietrznej Państwa, jako organ pracy GISZ, dekretem Prezydenta RP z 4 lipca 1936 roku, miał sprawować kierownictwo i zwierzchni nadzór nad obroną przeciwlotnicza i przeciwchemiczną Państwa. Miał współpracować z Ministrem Spraw Wojskowych i resortami odpowiedzialnymi za obronę przeciwlotniczą. 15 stycznia 1937 roku w Ministerstwie Spraw Wojskowych zostało utworzone Dowództwo Obrony Przeciwlotniczej.

W 1937 roku utworzono Szkołę Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej. Szkoła nie rozwiązywała jednak problemów i potrzeb szkolenia kadr artylerii przeciwlotniczej. Postęp dokonał się dopiero w następnym roku.

Na podstawie rozkazu Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych z 21 czerwca 1938 roku, w Brześciu nad Bugiem, utworzono Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej.

Struktura organizacyjna

W skład Centrum weszły:

W miarę wzrostu stanu wojsk potrzeby kadrowe się zwiększały. Centrum dostarczało koniecznej ilości specjalistów. Stan liczebny oddziałów obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej w 1939 sięgał 8 tys. żołnierzy w tym: 250 oficerów i 700 podoficerów. W planach mobilizacyjnych przewidziano jego potrojenie.

Kadra Centrum

Komendanci
Oficerowie
  • kpt. art. Kazimierz Angerman (1932)[4]

Pokojowa obsada personalna centrum w marcu 1939 roku[5][a]:

Komenda Centrum

  • komendant – płk dr Roman Odzierzyński
  • I oficer sztabu – vacat
  • II oficer sztabu – kpt. adm. (piech.) Jan Gromkowski
  • lekarz – kpt. dr Zygmunt Bronisław Gelbert
  • z-ca komendanta ds. gospodarczych – ppłk piech.Ludwik Karol Piątkowski
  • oficer mobilizacyjny – kpt. adm. (piech.) Tadeusz Longin Tarnawski
  • oficer administracyjno-materiałowy – kpt. adm. (piech.) Eugeniusz Karol Hollik
  • oficer gospodarczy – por. int. Kazimierz Wójcikowski
  • oficer żywnościowy – kpt. adm. (piech.) Bronisław Szczechura
  • dowódca kompanii gospodarczej – kpt. adm. (piech.) Władysław Kwoka

Szkoła Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej

  • komendant – ppłk inż. Tadeusz Marian Kruszyński
  • dyrektor nauk – mjr Jan Mieczysław Srzednicki

Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej

Kursy Doskonalenia Artylerii Przeciwlotniczej

  • komendant – płk Franciszek Ksawery Mołodyński
  • dyrektor nauk – mjr Olgierd Eminowicz
  • wykładowca – kpt. Józef Mrozowski
  • wykładowca – kpt. Franciszek Jan Kruszyn
  • wykładowca – kpt. Michał Dżugaj
  • wykładowca – kpt. Tadeusz Dobrzański III
  • wykładowca – kpt. Tadeusz Moszyński
  • kier. Komisji Doświadczalnej – kpt. Mieczysław Zygmunt Koźmiński
  • referent – kpt. Jan Szczepan Suszyński

Szkoła Obrony Przeciwgazowej

  • komendant – ppłk dypl. piech. Włodzimierz Leon Scholze-Srokowski
  • dyrektor nauk – ppłk uzbr. Henryk Bazylko

Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Obrony Przeciwgazowej

Uwagi

  1. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[6].

Przypisy

  1. Rozkaz Biura Ogólno-Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych o utworzeniu z dniem 10 lutego 1930 roku Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej. Dodatek Tajny do Dziennika Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych z 20 lutego 1930 roku, poz. 4 i Dodatek Tajny Nr 13 do Dziennika Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych z 7 sierpnia 1931 roku, poz. 5.
  2. Dz.U. z 1934 r. nr 80, poz. 742
  3. 9 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej został sformowany na podstawie rozkazu Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych z 16 września 1938 roku.
  4. a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 815.
  5. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 471.
  6. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

Bibliografia, linki

  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Zbigniew Moszumański: Centra wyszkolenia obrony przeciwlotniczej (1921–1939). Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2003. ISBN 83-88773-73-9.
  • Stanisław Rutkowski: Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1970.
  • Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • Szkoła Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej w Trauguttowie

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).