Ceres (mitologia)
.svg) | Ten artykuł od 2021-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| ||||
 Ceres z dwiema nimfami i rogiem obfitości (mal. P.P. Rubens, 1608) | ||||
| Inne imiona | Cerera | |||
|---|---|---|---|---|
| Występowanie | ||||
| Atrybuty | kosz z owocami | |||
| Siedziba | ||||
| Teren kultu | ||||
| Nazwa święta | Cerialia (12 kwietnia) | |||
| Odpowiednik | Demeter (grecki) | |||
| Rodzina | ||||
| Ojciec | ||||
| Matka | ||||
| Rodzeństwo | ||||
| Dzieci | ||||
Ceres, Cerera – w mitologii rzymskiej italska bogini wegetacji i urodzajów; całkowicie utożsamiona z grecką Demeter już w V wieku p.n.e.[1].
Córka Saturna i Ops. Była siostrą i kochanką Jowisza, matką Prozerpiny. Jej pozostałe rodzeństwo to: Junona, Westa, Neptun i Pluton. Jako bóstwo italskie była jedną z najstarszych rdzennie rzymskich bogiń; według tradycji miała swego kapłana już w okresie królewskim.
Ku jej czci w Rzymie na początku V wieku p.n.e. zbudowano u podnóża Awentynu świątynię (jej najważniejsze sanktuarium), poświęconą także boskim małżonkom Liberowi i Liberze. Wzniesiona pierwotnie w stylu etruskim, a po pożarze w 31 roku p.n.e. odnowiona w stylu korynckim; w czasach republiki przechowywano w niej uchwały senatu.
Z pozostałych sanktuariów poświęconych Ceres najbardziej znane było w Ostii, wzniesione na planie kolistym, z którego zachowały się spore pozostałości.
Dyskusyjne jest, czy poświęcona jej była również dorycka świątynia w Paestum, powstała pod koniec VI wieku p.n.e., a nazywana obecnie jej imieniem.
Kult Ceres był popularny wśród plebejuszy. Jej święto – Cerealia (Ceriales), obchodzono 19 kwietnia. W trakcie uroczystości ofiarowywano bogini pierwociny ze zbiorów zbóż oraz maciorę[2]. Ubierano się w białe szaty, a ubodzy otrzymywali poczęstunek na koszt państwa. Kult Ceres, szerzący się zwłaszcza wśród kobiet, zyskał potem pewne cechy mistyczne.
W sztuce epok
Starożytnych wyobrażeń bogini zachowało się niewiele; do nielicznych należy zachowane w Museo Nazionale Romano w Termach Dioklecjana (prawdopodobnie z początku naszej ery).
Znacznie częściej przedstawiali ją nowożytni artyści, w malarstwie europejskim m.in. Giorgione, Rafael, Jordaens, Bourdon, Rubens (wielokrotnie), Jan Janssens, Brueghelowie, Jacob Jordaens, Simon Vouet, Antoine-François Callet, Watteau czy Millet.
Posągi jej niekiedy spotykane są w parkach zamkowych i pałacowych z okresu późnego feudalizmu.
Symboliczna postać Cerery pojawia się w groteskach z herbami Polski i Litwy w XVII-wiecznej serii arrasów herbowych, a także na bordiurze Bachus i Cerera z XVIII-wiecznego arrasu flamandzkiego Wejście zwierząt do arki. Figurka Cerery wieńczy m.in. bursztynową szkatułę wykonaną przez Michaela Redlina ok. 1680 r. (Muzeum Zamkowe w Malborku).
Przypisy
- ↑ Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 1996, s. 87.
- ↑ Bogowie, herosi, demony. Leksykon, dz. cyt.; Jean-Claude Fredouille: Słownik cywilizacji rzymskiej. Katowice: Książnica, 1996, s. 316. Inskrypcja w języku faliskijskim datowana na początek VI w. p.n.e. podaje, że Cererze należy się ziarno (Danuta Musiał: Dionizos w Rzymie. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2009, s. 94).
Bibliografia
- Vojtech Zamarovský: Encyklopedia mitologii antycznej. Warszawa: Świat Książki, 2006
| Główni bogowie | |
|---|---|
| Inni bogowie | |
| Personifkacje | |
| Legendarni założyciele | |
| Kapłani | |
| Wierzenia i praktyki |
Media użyte na tej stronie
The Capitoline she-wolf with the boys Romulus and Remus. Museo Nuovo in the Palazzo dei Conservatori, Rome.