Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Blechnarce

Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana
Distinctive emblem for cultural property.svg 574 z dnia 20.03.1990.
cerkiew filialna
Ilustracja
Elewacja południowa
Państwo Polska
Województwo małopolskie
MiejscowośćBlechnarka
Wyznanieprawosławne
KościółPolski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezjaprzemysko-gorlicka
WezwanieŚwiętych Kosmy i Damiana
Wspomnienie liturgiczne1/14 listopada
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie
Mapa konturowa gminy Uście Gorlickie, na dole znajduje się punkt z opisem „Blechnarka, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Blechnarka, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Blechnarka, cerkiew”
Ziemia49°25′03,9″N 21°11′55,2″E/49,417750 21,198667

Cerkiew pod wezwaniem Świętych Kosmy i Damiana – prawosławna cerkiew filialna w Blechnarce. Należy do parafii św. Michała Archanioła w Wysowej-Zdroju, w dekanacie Krynica diecezji przemysko-gorlickiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Dawna świątynia greckokatolicka, od 1958 prawosławna. Znajduje się w centrum wsi.

Cerkiew zbudowano w 1801 z kamienia rzecznego. Jest to świątynia orientowana, trójdzielna (babiniec, nawa, prezbiterium). Nad babińcem wznosi się wieża (która jednocześnie pełni funkcję dzwonnicy); nawę i półkoliste prezbiterium pokrywa blaszany dach kalenicowy. Cerkiew posiada 3 kopuły: na wieży oraz dwie na dachu – nad nawą i prezbiterium. We wszystkich ścianach wieży znajdują się małe okienka. Nawa posiada 4 okna, prezbiterium – 2.

Wewnątrz znajduje się ikonostas z 1865. Na uwagę zasługują dwie duże ikony, umieszczone na bocznych ścianach nawy – Wskrzeszenie Łazarza i Sąd Ostateczny. Sufit nawy pokryto polichromią w poprzeczne pasy o motywach geometrycznych. Ołtarz ozdobiony jest malowidłami pozorującymi trójwymiarowe detale architektoniczne. Na ścianach prezbiterium namalowano postacie czterech ewangelistów, a na suficie przedstawiono Ducha Świętego w postaci gołębicy. W przedsionku znajduje się okrągły obraz przedstawiający scenę wygnania Adama i Ewy z raju oraz (na suficie) polichromia z wizerunkami aniołów. Na stropie chóru wykonano fresk przedstawiający króla Dawida grającego na harfie.

  • Elewacja zachodnia
  • Elewacja północna
  • Widok od strony prezbiterium

Cerkiew otoczona jest niewysokim, kamiennym murem. Na bramie wejściowej znajduje się blaszany, namiotowy dach z krzyżem. Przy cerkwi ustawiono w 1988 lastrykowy krzyż (w związku z 1000-leciem chrztu Rusi) oraz umieszczono tablicę upamiętniającą deportacje w ramach akcji „Wisła”.

Do 1947 cerkiew w Blechnarce była świątynią greckokatolicką. Po wysiedleniu miejscowej ludności, w budynku urządzono owczarnię. W 1958, kiedy już trwał powrót Łemków na ojcowiznę, obiekt przekazano Kościołowi prawosławnemu. Od tego czasu cerkiew przeszła wiele remontów, m.in. w 1960 odnowiono ikonostas, w 1982–1986 gruntownie odrestaurowano wnętrze, w 2000 wymieniono podłogę, a w 2005 – pokrycie dachu. Planowane jest odnowienie elewacji, której kolor ma zostać zmieniony z malinowego na biały.

Główna uroczystość obchodzona jest w dzień patronów – 14 listopada (1 listopada według starego stylu).

  • Widok ogólny
  • Brama wejściowa
  • Widok ogólny

Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 20 marca 1990 pod nr 574[1].

Zgodnie z ustawą z 17 grudnia 2009 o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego cerkiew stała się wyłączną własnością Kościoła Prawosławnego[2].

Przypisy

  1. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 2021-09-30.
  2. ↑ Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (Dz.U. 2010 nr 7 poz. 43), isap.sejm.gov.pl

Linki zewnętrzne

Cerkwie w powiecie gorlickim

Kwiaton 1.jpg

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Kwiaton 1.jpg
(c) Ed88, CC-BY-SA-3.0
Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoni.