Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Czyżach

Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana
Distinctive emblem for cultural property.svg A-100 z dnia 01.04.1977.
cerkiew cmentarna
Ilustracja
Widok ogólny (2015)
Państwo Polska
Województwo podlaskie
MiejscowośćCzyże
Wyznanieprawosławne
KościółPolski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezjawarszawsko-bielska
WezwanieŚwiętych Kosmy i Damiana
Wspomnienie liturgiczne1/14 listopada
Położenie na mapie gminy Czyże
Mapa konturowa gminy Czyże, w centrum znajduje się punkt z opisem „Czyże, cerkiew Świętych Kosmy i Damiana”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Czyże, cerkiew Świętych Kosmy i Damiana”
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego
Mapa konturowa powiatu hajnowskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Czyże, cerkiew Świętych Kosmy i Damiana”
Ziemia52°47′56,1″N 23°25′17,3″E/52,798917 23,421472

Cerkiew pod wezwaniem Świętych Kosmy i Damiana – prawosławna cerkiew cmentarna w Czyżach. Należy do parafii Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Czyżach, w dekanacie Hajnówka diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Położenie

Cerkiew znajduje się na cmentarzu założonym w XIX w., o powierzchni 2 ha[1].

Historia

Widok ogólny, stan przed remontem

Data budowy cerkwi nie jest znana. Została ona przeniesiona w obecne miejsce w 1812 z Łoknicy. Konsekrowana pod obecnym wezwaniem w 1889 (wcześniej, w 1825 poświęcono ołtarz Świętych Kosmy i Damiana).

Świątynia była gruntownie remontowana w 1889, 1937 i 1960. W 2011 zakończono remont zewnętrzny cerkwi[2]. Następstwem remontu z 2011 r. było zamontowanie na wieńczących cerkiew sygnaturkach taniej blachy imitującej złoto, co spotkało się z ogromną falą krytyki ze strony miłośników i znawców podlaskiej architektury drewnianej, którzy uznali to za przejaw kiczu, nieposzanowania tradycji oraz braku poczucia estetyki[3].

Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 1 kwietnia 1977 pod nr A-100[4].

Architektura

Budowla drewniana, na planie prostokąta, o konstrukcji zrębowej, szalowana, orientowana, salowa, zamknięta trójbocznie. Od frontu niewielka kruchta. Wieża-dzwonnica na planie kwadratu, nadbudowana nad zachodnią częścią nawy. Dachy cerkwi blaszane. Nad kruchtą dwuspadowy daszek. Wieża zwieńczona czterospadowym dachem namiotowym, z niewielką cebulastą kopułką. Nad nawą dach jednokalenicowy.

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 20–21.
  2. ↑ ks. Jan Romańczuk: Czyże: remont cerkwi cmentarnej. cerkiew.pl, 24 listopada 2011. [dostęp 2013-07-03].
  3. ↑ Andrzej Kłopotowski: Cerkwie na "bahato", ze złotymi kopułami [FELIETON]. Gazeta Wyborcza, 2014-12-27. [dostęp 2020-07-29].
  4. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie. 2021-09-30.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Cerkwie w powiecie hajnowskim
Hajnówka
powiat hajnowski

Orthodox church of the Holy Trinity in Hajnówka0020.JPG

Media użyte na tej stronie

Czyże (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Czyże, Polska
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat hajnowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu hajnowskiego, Polska
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Čyžê - Kuźmodemianôvśka kaplicia (mohiłki).jpg
Autor: Pudlašuk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Czyże - Cerkiew św. Kosmy i Damiana na cmentarzu
Czyże - Church of St. Kosma and Damian edit.jpg
Autor: Yarl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cerkiew św. Kosmy i Damiana na cmentarzu prawosławnym w Czyżach.