Cerkiew św. Łukasza w Leszczynach

Cerkiew św. Łukasza

509 z dnia 12.06.1987.
cerkiew parafialna
Widok od strony prezbiterium
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Leszczyny
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	przemysko-gorlicka
Wezwanie	św. Łukasza
Wspomnienie liturgiczne	18/31 października
Historia Data zakończenia budowy 1835 Data poświęcenia 1835 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Poprzednie wyznanie greckokatolickie (1835–1947); rzymskokatolickie (1947–1968)
Dane świątyni Styl łemkowska Świątynia • materiał bud. • drewno Wieża kościelna • liczba wież 3 Kopuła • liczba kopuł 3 Liczba ikonostasów 1
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie Leszczyny, cerkiew
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Leszczyny, cerkiew
Położenie na mapie województwa małopolskiego Leszczyny, cerkiew
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Leszczyny, cerkiew
49°34′02,7″N 21°08′13,2″E/49,567417 21,137000

Cerkiew pod wezwaniem św. Łukasza – prawosławna cerkiew parafialna^[1] w Leszczynach. Należy do dekanatu Gorlice diecezji przemysko-gorlickiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Świątynia leży na szlaku architektury drewnianej w Województwie Małopolskim.

Historia

Pierwsza cerkiew w Leszczynach została zbudowana w 1613. Obecny budynek powstał jednak znacznie później – w 1835. W 1909 została ona wyremontowana, zaś dach pokryty blachą. Po akcji „Wisła” budynek zaadaptowano na kościół rzymskokatolicki. W 1968, po powrocie części wysiedlonych Łemków, została przekazana w użytkowanie Kościołowi Prawosławnemu. Była remontowana w 1978 oraz w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych^[2]. Obiekt wpisano do rejestru zabytków 12 czerwca 1987 pod nr 509^[3]. W 2007 na przycerkiewnym cmentarzu pochowano pisarza Mirosława Nahacza. Na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego świątynia stała się wyłączną własnością tego Kościoła^[4].

• 

  Widok od strony poł.-zach.
• 

  Pomnik Mirosława Nahacza na przycerkiewnym cmentarzu
• 

  Widok od strony północnej

Architektura i wyposażenie

Cerkiew w Leszczynach jest drewniana, trójdzielna, o konstrukcji zrębowej. Nad przedsionkiem wznosi się wieża zwieńczona pseudolatarnią. Podobne konstrukcje znajdują się ponad nawą i węższym od niej prezbiterium.

Wewnątrz polichromia architektoniczno-ornamentalno-figuralna wykonana w 1909. Z tego roku pochodzi także kompletny trzyrzędowy ikonostas malowany na kolor brązowo-złoty przez malarza Biniata, z ikoną Boga Ojca zawieszoną ponad wizerunkiem Chrystusa^[5]. Na drzwiach diakońskich namalowano postacie świętych Wawrzyńca i Szczepana.

• 

  Elewacja wschodnia
• 

  Cmentarz przycerkiewny
• 

  Elewacja frontowa

Przypisy

Bibliografia

• G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2