Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Kotani

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana

A-66 z dnia 31.01.1985[1]
kościół filialny
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Kotań
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej
Wezwanie	św. św. Kosmy i Damiana
Historia Data zakończenia budowy 1782 Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno
Położenie na mapie gminy Krempna Kotań, cerkiew
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kotań, cerkiew
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Kotań, cerkiew
Położenie na mapie powiatu jasielskiego Kotań, cerkiew
49°31′35,7″N 21°28′16,9″E/49,526583 21,471361
Strona internetowa

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Kotani – dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka w Kotani z 1782.

Obecnie rzymskokatolicki kościół filialny parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej.

Obiekt wpisany na listę zabytków w 1985 i włączony do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia

W 1763 Franciszek Ferdynand Lubomirski wydał dokument donacyjny, w którym przekazał teren pod budowę cerkwi. Cerkiew wzniesiona została w 1782^[2] jako filialna cerkiew greckokatolicka parafii w Krempnej. Pierwszy remont świątyni przeprowadzono w 1841, następny pod koniec XIX wieku, a generalny w latach 30. XX w. Po wyludnieniu wsi po II wojnie światowej nieużytkowana i opuszczona cerkiew niszczała. Dopiero w latach 1962–63 doczekała się kapitalnego remontu. Cerkiew rozebrano, zakonserwowano i złożono z powrotem dokonując niezbędnych napraw i uzupełnień. Dach przykryto gontem. Ikonostas zabrano do Muzeum Ikon w Łańcucie. Remont w latach 2001–2004 polegał na naprawie wieży oraz poszycia nawy i sanktuarium. W 2010 ikonostas powrócił do świątyni, a w 2012 część wyposażenia.

• 

  Elewacja frontowa

• 

  Ikonostas

• 

  Widok od strony północnej

Architektura i wyposażenie

Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna (babiniec, nawa, prezbiterium). Nad babińcem wysoka wieża konstrukcji ramowej o pochyłych ścianach, z izbicą na górze zwieńczoną pozorną latarnią. Wieża z zachatą. Nad nawą i prezbiterium łamany dach konstrukcji namiotowej z niewielkimi baniami i kutymi krzyżami.

Wewnątrz nad nawą i prezbiterium kopuły zrębowe, strop płaski w babińcu. Babiniec obiega chór muzyczny. Na zrębie kopuły nawy nad przejściem do prezbiterium 16 ikon dawnego ikonostasu z przełomu XVII i XVIII w. Z wyposażenia znajduje się: nastawa ołtarzowa z kopią ikony Kosmy i Damiana z XVII-w., lichtarze ołtarzowe, feretron, dwie chorągwie i pojedyncze ikony.

• 

  Elewacja wschodnia

• 

  Cmentarz przycerkiewny

• 

  Lapidarium

Wokół cerkwi

W 1963 wokół cerkwi utworzono lapidarium z 22 zabytkowych kamiennych nagrobków i figur przydrożnych z Nieznajowej, Żydowskiego i Ciechani). Cerkiew otacza ogrodzenie z gontowym daszkiem i bramą z XIX w. Na terenie przycerkiewnym znajdują się kamienne nagrobki, których konserwację przeprowadzono w 2005.

Inne

Świątynia należy do najbardziej typowych budowli sakralnych wznoszonych na zachodniej Łemkowszczyźnie, dlatego też w skansenie we Lwowie zbudowano jej wierną kopię.

• 

  Lapidarium
• 

  Ogrodzenie z bramą
• 

  Okno

Przypisy

Bibliografia

• Dmytro Błażejowśkyj - "Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828-1939)", Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X
• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, str.152-154 ISBN 83-89188-08-2
• Krzysztof Zieliński, Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2015, str.125 ISBN 978-83-61577-68-3

Linki zewnętrzne

• Informacje o cerkwi na portalu beskid-niski.pl
• Informacje o cerkwi na stronie kościoły drewniane
• Cerkiew w Kotani w katalogu Cerkiewnik