Cerkiew św. Dymitra w Boguszy

Cerkiew św. Dymitra w Boguszy
(obecnie kościół
św. Antoniego Padewskiego)

754 z dnia 5.09.1964
kościół parafialny
Elewacja frontowa
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Bogusza
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia św. Antoniego Padewskiego w Boguszy
Wezwanie	św. Antoniego Padewskiego (obecnie) św. Dymitra (poprzednio)
Historia Data zakończenia budowy 1856 Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno Liczba naw 1 Organy • liczba głosów • liczba manuałów 7 1
Położenie na mapie gminy Kamionka Wielka Bogusza, cerkiew
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bogusza, cerkiew
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bogusza, cerkiew
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Bogusza, cerkiew
49°34′03,2″N 20°53′16,2″E/49,567556 20,887833

Cerkiew św. Dymitra w Boguszy zbudowano w 1856 r., na miejscu poprzedniej. Była wielokrotnie remontowana, m.in. w roku 1926 i w latach 1963-1965.

Cerkiew ta jest jednym z 237 obiektów znajdujących się na Szlaku architektury drewnianej w Województwie Małopolskim.

Jest to cerkiew łemkowska, typ północny, schyłkowy, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Trójdzielna: prezbiterium zamknięte trójbocznie, nawa i babiniec kwadratowe. Przy prezbiterium od pn. zakrystia, przed babińcem od frontu kruchta.

Wieża konstrukcji słupowo-ramowej o pochyłych ścianach, z nadwieszoną izbicą. Słupy wieży obejmują babiniec. Wszystkie ściany obite gontem. Izbica wieży szalowana pionowym deskowaniem z blaszanym gzymsem ochronnym w połowie wysokości desek i ozdobnym gzymsem zegarowym u góry. W bocznych ścianach nawy duże, podwójne okna. Dachy kryte blachą. Nad wieżą namiotowy, nad nawą i prezbiterium kalenicowe o dwóch poziomach kalenic. Nad wszystkimi częściami duże hełmy baniaste z latarniami i żelaznymi krzyżami; każdy z krzyży inny. Zakrystia nakryta przedłużoną połacią północna dachu prezbiterium.

• 

  Widok od strony prezbiterium
• 

  Wnętrze
• 

  Elewacja północna z dzwonnicą

Wnętrze nakryte stropami płaskimi z fasetami. Polichromia o motywach architektonicznych wykonana została w 1873 r. przez Victoria Zompha z Bardiowa. W trakcie prac malarskich przemalował on również stary ikonostas (został przywrócony do pierwotnego wyglądu podczas prac konserwacyjnych). Wiele elementów wyposażenia zachowało się z poprzedniej cerkwi, zbudowanej w 1627 r., m.in. ołtarzyk Ostatniej Wieczerzy z 1630 r., ikonostas z 1670 r., ambona.

Pierwszy ikonostas w Boguszy pochodził z 1627 r.; kilka ikon z niego znajduje się w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu a fragmenty desek z rzędu Deesis wbudowane zostały w boczne ściany mensy ołtarzowej. Obecnie ikonostas znajduje się w głębi prezbiterium i ze względu na mniejszą wysokość pomieszczenia nie zmieściły się tam wszystkie elementy ikonostasu. Rząd proroków oraz krucyfiks z Matką Bożą i św. Janem pozostał na wschodniej ścianie nawy. Nietypowy jest w ikonostasie rząd prazdników. W środku zamiast Ostatniej Wieczerzy jest Bóg Ojciec Stwórca Świata a wśród ikon świątecznych znajdują się dwa przedstawienia Mandylionu.

Teren przycerkiewny ogrodzony kamiennym murkiem z darniowa czapą. Obok cerkwi nowa, drewniana dzwonnica.

Obecnie cerkiew jest użytkowana jako kościół parafialny pw. św. Antoniego Padewskiego. Od 2018 r. proboszczem w Boguszy jest ks. Józef Nowak^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Losy cerkwi w Polsce po 1944 roku – praca zbiorowa, wyd. Reg. Ośr. Studiów i Ochr. Środowiska Kulturowego w Rzeszowie, 1997
• Ryszard Brykowski – Łemkowska drewniana architektura cerkiewna, Ossolineum, Wrocław, 1986
• M.A. Michniewscy, Marta Duda – Cerkwie drewniane Karpat, Rewasz, Pruszków, 2003
• Tadeusz M. Trajdos, IH PAN w Warszawie – opracowanie wiszące w kruchcie cerkwi.