Cerkiew św. Dymitra w Czarnej (XVIII wiek)

Cerkiew św. Dymitra w Czarnej

A-702 z dnia 27.09.1993
kościół filialny
Elewacja południowa
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Czarna
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Brunarach
Wezwanie	św. Dymitra
Historia Data zakończenia budowy 1764 Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie Czarna, cerkiew
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Czarna, cerkiew
Położenie na mapie województwa małopolskiego Czarna, cerkiew
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Czarna, cerkiew
49°31′24,7″N 21°04′35,9″E/49,523528 21,076639

Cerkiew pw. św. Dymitra w Czarnej została zbudowana w 1764 r., przekształcona w 1. poł. XIX w. (m.in. wydłużono prezbiterium), remontowana w 1930 i w latach 90. XX w.

Jest to cerkiew łemkowska, typ północno-zachodni, wariant starszy, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Układ przestrzenny uwarunkowany przez wymogi liturgii kościołów wschodnich, tworzą trzy składowe na osi licząc od wschodu : wydłużone prezbiterium oddzielone ikonostasem od szerszej nawy i babiniec na planach kwadratów^[1]. We wschodniej, dobudowanej części prezbiterium zakrystia. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej o pochyłych ścianach, z lekko nadwieszoną izbicą, przy niej od zachodu przedsionek. Słupy wieży obejmują babiniec.

Ściany obite gontem, izbica wieży szalowana pionowym deskowaniem, dachy blaszane. Dach nad prezbiterium kalenicowy, trójpołaciowy, nad nawą namiotowy, dwukrotnie łamany, z dodatkową kalenicą, która łączy go ze ścianą wieży, nad wieżą namiotowy. Nad wszystkimi częściami jednolite hełmy baniaste (większy nad wieżą, pozostałe mniejsze) z pseudolatarniami i żelaznymi krzyżami^[2].

• 

  Elewacja frontowa
• 

  Ikonostas
• 

  Widok od strony prezbiterium

W nawie i prezbiterium kopuły namiotowe, nad nawą wzmocniona ściągiem krzyżowym. Nad babińcem strop płaski. Polichromia ornamentalna i architektoniczna z 1. poł. XIX w. Kompletny, barokowy ikonostas z XVIII w. Na północnej ścianie ołtarzyk z ikoną Hodigitria z poprzedniego ikonostasu z XVII w. Na klejmach postacie proroków ze zwojami pism, wśród nich, u dołu, św. Anna i św. Joachim.

Obecnie budynek służy jako kościół filialny Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Czarnej parafii rzymskokatolickiej w Brunarach. Teren przy cerkwi otoczony murkiem kamiennym z bramką. Powyżej cerkwi na czynnym cmentarzu kilka dawnych nagrobków kamiennych.

• 

  Elewacja północna
• 

  Cmentarz przycerkiewny
• 

  Widok ogólny

Przypisy

Bibliografia

• Losy cerkwi w Polsce po 1944 roku, - praca zbiorowa, wyd. Reg. Ośr. Studiów i Ochr. Środowiska Kulturowego w Rzeszowie, 1997
• Ryszard Brykowski, Łemkowska drewniana architektura cerkiewna, Ossolineum, Wrocław, 1986
• M.A. Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat, Rewasz, Pruszków, 2003

Linki zewnętrzne

• Cerkiew św. Dymitra w Czarnej - panorama (dostęp: 07.08.2014)