Cerkiew św. Grzegorza Cudotwórcy w Moskwie

Cerkiew św. Grzegorza Cudotwórcy

Храм Григория Неокесарийского

7710625004[1]
cerkiew parafialna
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	św. Grzegorza Cudotwórcy
Wspomnienie liturgiczne	17/30 listopada
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Grzegorza Cudotwórcy, św. Grzegorza Teologa, św. Matrony Moskiewskiej
Historia Data rozpoczęcia budowy 1668 Data zamknięcia 1935 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1996
Dane świątyni Styl ruski Architekt Iwan Kuznieczik, Karp Guba Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 3 św. Grzegorza Teologa, Bogolubowskiej Ikony Matki Bożej[2]
Położenie na mapie Moskwy Cerkiew św. Grzegorza Cudotwórcy
Położenie na mapie Rosji Cerkiew św. Grzegorza Cudotwórcy
55°44′15″N 37°37′10″E/55,737500 37,619444
Strona internetowa

Cerkiew św. Grzegorza Cudotwórcy – prawosławna cerkiew w Moskwie, w centralnym okręgu administracyjnym. Należy do parafii pod tym samym wezwaniem, wchodzącej z kolei w skład dekanatu moskworieckiego eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Budowa pierwszej cerkwi pod wezwaniem św. Grzegorza w miejscu, gdzie znajduje się obecnie (XXI w.) świątynia, mogła być związana z upamiętnieniem powrotu księcia Wasyla II Ślepego z niewoli tatarskiej, co miało miejsce 17 lutego 1445, w dniu wspomnienia św. Grzegorza. Pierwsza pisemna wzmianka o świątyni pochodzi jednak dopiero z 1632^[2]. Budowę cerkwi murowanej rozpoczęto w 1668 na osobisty rozkaz cara Aleksego I; proboszcz miejscowej parafii, ks. Andriej Postinko, był jego spowiednikiem. Projekt świątyni opracowali Iwan Kuznieczik i Karp Guba^[2].

W 1934 w cerkwi regularnie służył biskup oriechowo-zujewski Jan^[3].

Cerkiew pozostawała nieprzerwanie czynna do 1935, gdy została zamknięta na polecenie władz stalinowskich. Pozostające na jej wyposażeniu ikony przekazano do Galerii Trietiakowskiej. Wcześniej, w 1930, dokonano przebudowy dzwonnicy cerkiewnej, przebijając przejście na jej najniższej kondygnacji. W ciągu kolejnych dekad w obiekcie mieściły się świeckie instytucje. Od 1965 obiekt znajdował się w rejestrze zabytków; wtedy też został odrestaurowany, co pozwoliło na likwidację części zniszczeń zaistniałych w poprzednich dziesięcioleciach. Obiekt zwrócono Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu w 1990 na prośbę patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Aleksego II, został przywrócony do użytku liturgicznego sześć lat później^[2].

Przypisy