Cerkiew św. Jana Chrzciciela w Liskach

Cerkiew św. Jana Chrzciciela
obecnie kościół św. Mikołaja
Distinctive emblem for cultural property.svg A/1322 z dnia 3.08.1981[1]
Kościół filialny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Liski

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia św. Brata Alberta w Przewodowie

Wezwanie

św. Mikołaj

Położenie na mapie gminy Dołhobyczów
Mapa konturowa gminy Dołhobyczów, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Liski, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Liski, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego
Mapa konturowa powiatu hrubieszowskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Liski, cerkiew”
Ziemia50°30′21,5″N 23°56′56,3″E/50,505972 23,948972

Cerkiew św. Jana Chrzciciela w Liskach – dawna cerkiew greckokatolicka św. Jana Chrzciciela, zbudowana w 1872, znajdująca się w Liskach.

Od 1875 prawosławna, a po 1947 przejęta przez rzymskich katolików i użytkowana jako kościół filialny św. Mikołaja parafii w Przewodowie.

Historia obiektu

Źródła historyczne podają, że w Liskach już w 1531 istniała cerkiew. W 1761 była to cerkiew Jana Chrzciciela i należała do dekanatu waręskiego. Obecnie istniejącą drewnianą świątynię wzniesiono w 1872 z fundacji Jana Krzyżanowskiego jako cerkiew unicką także pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Już po trzech latach, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, obiekt przejęła parafia prawosławna[2]. Po 1947 obiekt przejęty przez kościół katolicki. W 1981 rozebrano zakrystię północną, a w 1983 dokonano nieznacznego remontu. Remont generalny kościoła przeprowadzono w 2000[3].

  • Elewacja frontowa
    Elewacja frontowa
  • Widok od strony południowej
    Widok od strony południowej
  • Elewacja północna
    (c) Zbigniew Czernik / Wikimedia PL, CC BY 3.0
    Elewacja północna

Architektura i wyposażenie

Jest to cerkiew trzykopułowa, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, zwęgłowana na rybi ogon na dębowej podwalinie na ceglanej otynkowanej podmurówce. Bryła świątyni dwukondygnacyjna, przykryta ośmiopołaciowymi kopułami zwieńczonymi latarniami z hełmami w formie zbliżonej do stożków zakończonymi żelaznymi krzyżami. Cerkiew orientowana, o halowej trójdzielnej strukturze: do kwadratowej nawy przylegają, połączone prostokątnymi łącznikami, węższe także kwadratowe prezbiterium i babiniec. Po południowej stronie prezbiterium kwadratowa zakrystia. Główne wejście do babińca poprzedzone gankiem przykrytym dwuspadowym daszkiem wspartym na czterech słupach. Ściany są oszalowane pionowymi deseczkami układanymi na zakładkę. Wszystkie kopuły i daszki pokryte blachą ocynkowaną[3].

Wewnątrz w kopułach ośmiopolowe pozorne sklepienia, w pozostałych pomieszczeniach stropy. Zachowała się polichromia wykonana w 1875, przedstawiająca sceny z życia Jezusa i Marii oraz wizerunki ewangelistów. Z wyposażenia z okresu budowy o tradycjach barokowo-klasycystycznych przetrwał oryginalny ikonostas, ołtarz główny i boczne oraz ambina[2].

Wokół cerkwi

Świątynia położona na wyniosłym wzgórzu, w przedłużeniu dawnego parku dworskiego. Od południowego zachodu stoi murowana, trójarkadowa zabytkowa[1] dzwonnica z 1930. Obok świątyni cmentarz przycerkiewny z kryptą grobową fundatorów cerkwi Krzyżanowskich i poprzedniego właściciela wsi Ignacego Majewskiego, nagrobkami oraz zbiorową mogiłą 86 zamordowanych mieszkańców wsi[4].

  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Dojście
    Dojście
  • Obok
    Obok

Turystyka

Cerkiew jest obiektem Transgranicznego szlaku turystycznego Bełżec - Bełz[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2016-01-03].
  2. ↑ a b Zabytki powiatu hrubieszowskiego. Hrubieszów: Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie, 2011, s. 46. ISBN 978-83-931607-0-9.
  3. ↑ a b Katarzyna Warmińska, Dziewiętnastowieczne byłe świątynie greckokatolickie z Chłopiatyna, Lisek, Dłużniowa i Budynina jako przykłady trójkopułowych cerkwi drewnianych z południowo – wschodniej części województwa lubelskiego oraz ich problematyka konserwatorska. [dostęp 2015-12-30]. (pol.).
  4. ↑ Zabytki: Cerkiew greko- katolicka, ob. kościół rzymsko-katolicki p. w. św. Mikołaja w Liskach Waręskich, na stronie pow.hrubieszów. [dostęp 2016-01-04]. (pol.).
  5. ↑ Bełżec - Bełz. Transgraniczny szlak turystyczny – strona szlaku. [dostęp 2016-01-04].

Linki zewnętrzne

Parafie dekanatu Tarnoszyn
Cerkwie w powiecie hrubieszowskim

Hrubieszow cerk.jpg

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Liski - kościół (2).jpg
(c) Zbigniew Czernik / Wikimedia PL, CC BY 3.0
Hrubieszow cerk.jpg
Cerkiew w Hrubieszowie z 1873 r.