Cerkiew św. Jana Rycerza w Moskwie
 7710969000[1] | |||||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||||
Widok ogólny | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miasto wydzielone | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | św. Jana Rycerza | ||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | 30 lipca/12 sierpnia | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Moskwy  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||
 55°43′58,2″N 37°36′40,5″E/55,732833 37,611250 | |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Cerkiew św. Jana Rycerza – prawosławna cerkiew w Moskwie, należąca do parafii w strukturach eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Świątynia znajduje się na ul. Bolszaja Jakimanka 46, niedaleko stacji metra Oktiabrskaja.
Reprezentuje styl barokowy i zaliczana jest do najcenniejszych obiektów sakralnych Moskwy powstałych w pierwszych latach panowania Piotra I[2].
Najbardziej charakterystycznym elementem świątyni jest ośmioboczna wieża z ozdobną balustradą i kolorowymi płytkami ceramicznymi, tworzącymi dynamiczny wzór geometryczny[3].
Historia
Pierwsza wzmianka źródłowa o cerkwi św. Jana Rycerza pochodzi z 1625 i dotyczy nieistniejącej już świątyni położonej na brzegu Moskwy, w pobliżu Mostu Krymskiego. Budowla znajdowała się w pobliżu domów zajmowanych przez strzelców, których patronem był św. Jan Rycerz. Budowla była drewniana i wielokrotnie ponosiła straty w czasie wylewów rzeki. W 1671 z inicjatywy strzelców na jej miejscu wzniesiono nowy murowany obiekt sakralny. Pozostawał on pod opieką strzelców do wygnania ich z Moskwy po nieudanym buncie. Opuszczona świątynia stopniowo niszczała, a w 1708 została całkowicie zniszczona przez powódź[4].
Według legendy plan nowej cerkwi św. Jana Rycerza naszkicował osobiście Piotr I, którego poruszył widok na pół zalanej świątyni i ludzi podpływających do niej na łodziach. Miał on również wyznaczyć nowe, bardziej oddalone od koryta rzeki miejsce dla cerkwi. Możliwe jest jednak, że budowa nowej cerkwi w miejsce zalanej wodą była planowana niezależnie od fundacji carskiej, a jego zainteresowanie budowlą jedynie przyspieszyło ten proces (ziemię pod budowę cerkwi wykupiono jeszcze w 1701). Projekt obiektu opracował Iwan Zarudny, jeden z ulubionych architektów Piotra, on również kierował pracami budowlanymi. Pierwszy ołtarz przyszłej świątyni, poświęcony świętym Guriaszowi, Samonowi i Awiwowi, wyświęcono w 1711, wtedy również rozpoczęły się w niej nabożeństwa. W 1717, gdy nowa murowana świątynia była gotowa, Piotr I przekazał jej złote naczynia liturgiczne. Uroczyste poświęcenie cerkwi odbyło się 12 czerwca 1717 pod przewodnictwem locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego, metropolity riazańskiego i muromskiego Stefana. W 1760 w świątyni wyświęcono drugi ołtarz boczny św. Dymitra z Rostowa[4].
Budowla poniosła znaczne straty w czasie okupacji Moskwy przez wojska francuskie, została rozgrabiona i sprofanowana przez wojska napoleońskie. Nie ucierpiała natomiast w pożarze Moskwy. Powtórne wyświęcenie obiektu miało miejsce w 1813. Do 1840 uzupełniane było jego zniszczone wyposażenie; stopniowo cerkiew odzyskała dawny wygląd[4].
W okresie radzieckim cerkiew nigdy nie była zamykana. Poniosła jednak znaczące straty materialne: w 1922 w czasie konfiskaty majątku ruchomego Cerkwi parafii odebrano całe cenne wyposażenie świątyni. W tym samym roku zamordowany został proboszcz parafii ks. Christofor Nadieżdin, kanonizowany po upadku ZSRR jako nowomęczennik[4]. W latach 20. i 30. XX wieku do cerkwi św. Jana Rycerza przeniesiono szereg ikon z zamykanych świątyń, jak również ikony Wszechmiłościwego Zbawiciela oraz św. Mikołaja wywieszone pierwotnie nad bramami Kremla. W 1928 w świątyni znalazł się XVIII-wieczny ikonostas z rozebranej cerkwi Trzech Świętych Hierarchów[4].
Przypisy
- ↑ Strona rejestru (ros.)
- ↑ Храм мученика Иоанна Воина на Якиманке
- ↑ Moskwa krok po kroku. W: Christopher Rice, Melanie Rice: Moskwa. Warszawa: Hachette Polska, 2009, s. 136, seria: Przewodniki Wiedzy i Życia. ISBN 978-83-7575-619-7.
- ↑ a b c d e История Храма. [dostęp 2014-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)].
Media użyte na tej stronie
Autor: Panther \ SkyBon, Licencja: CC BY 2.5
Чистая карта-заготовка для создания других карт Москвы
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Храм Иоанна Воина на Якиманке (г.Москва, ул. Большая Якиманка, 46.)
(c) I, NVO, CC BY 2.5
St. John the Warrior, Yakimanka Street, Moscow