Cerkiew św. Michała Archanioła w Bielicznej

Cerkiew
św. Michała Archanioła
w Bielicznej
Distinctive emblem for cultural property.svg A-159/M z dnia 29.10.2008[1]
kościół filialny
Ilustracja
Widok ogólny cerkwi
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Izby

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

parafia

Parafia Świętych Kosmy i Damiana w Banicy

Wezwanie

św. Michała Archanioła

Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie
Mapa konturowa gminy Uście Gorlickie, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Michała Archanioław Bielicznej”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Michała Archanioław Bielicznej”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Michała Archanioław Bielicznej”
Ziemia49°26′28,5″N 21°05′49,5″E/49,441250 21,097083

Cerkiew św. Michała Archanioła w Bielicznej – dawna greckokatolicka cerkiew zbudowana w 1796 roku w Bielicznej. Świątynia obecnie znajduje się na obszarze wsi Izby i jest użytkowana przez kościół rzymskokatolicki.

Historia

Elewacja południowa.

Cerkiew powstała najprawdopodobniej około 1796 roku. W tym czasie na całym terytorium Cesarstwa Austriackiego obowiązywały nowe zasady wznoszenia obiektów sakralnych. Miały one charakteryzować się prostotą w architekturze i ograniczać wszelkie dekoracje. Cerkiew w Bielicznej jest przykładem tego typu budowli. Świątynia jest jedną z nielicznych murowanych cerkwi w regionie, w jej architekturze uwidacznia się wpływ ba­roku.

Liturgiczne wykorzystanie budynku zostało ograniczone, gdy większość mieszkańców Bielicznej przeszła w 1928 roku na prawosławie. Nowa parafia, należąca do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, musiała wznieść nową kaplicę.

Po przymusowym wysiedleniu wszystkich mieszkańców wsi, w ramach akcji „Wisła”, cerkiew nie była użytkowana. Została przekazana parafii rzymskokatolickiej, jednak od tego czasu była wykorzystywana jedynie okazjonalnie i niszczała. W latach 1984-1985 z inicjatywy ks. Mieczysława Czekaja – proboszcza parafii w Banicy, świątynia została wyremontowana[2].

Architektura

Wnętrze świątyni, w głębi prezbiterium z ołtarzem

Mury świątyni wzniesione są z ciosów kamiennych. Jest to budowla jednonawowa z wyodrębnionym prezbiterium w formie absydy, w której umieszczono jedno okrągłe okno. Nad kruchtą wznosi się otynkowana kamienna wieża, zbudowana na planie kwadratu, z nadwieszoną drewnianą izbicą nakrytą czterospadowym dachem, którego wykończeniem jest kopulasty hełm z pozorną latarnią, ozdobioną płycinami imitującymi otwory. Nieco szerszą od wieży prostokątną nawę (z dwoma oknami) kryje dwuspadowy dach z ośmioboczną sygnaturką na kalenicy, którą wieńczy obita blachą kopułka. Cały dach pokryto drewnianym gontem[3].

Wnętrze świątyni otynkowano, nawę i absydę prezbiterialną przykrywa płaski strop wykonany z desek. Ikonostas cerkwi nie zachował się. Po remoncie w prezbiterium umieszczono niewielki rokokowy ołtarz, między jego kolumnami znajduje się ikona Archanioła Michała – patrona świątyni, a powyżej obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. W pobliżu świątyni znajduje się dawny cmentarz łemkowski[3].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2016-12-06].
  2. ↑ Parafia Banica / Bieliczna [dostęp 2022-06-11] (pol.).
  3. ↑ a b Dziennik Polski, nr. 269 (12665) z dnia 19.11.1985

Bibliografia

  • G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2
Cerkwie w powiecie gorlickim

Kwiaton 1.jpg

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Kwiaton 1.jpg
(c) Ed88, CC-BY-SA-3.0
Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoni.