Cerkiew św. Michała Archanioła w Holeszowie (1927–1938)

Cerkiew św. Michała Archanioła
cerkiew parafialna
Ilustracja
Wizerunek cerkwi na pomniku upamiętniającym jej zniszczenie w 1938
Państwo

 II Rzeczpospolita

Miejscowość

Holeszów

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Diecezja

warszawsko-chełmska

Wezwanie

św. Michała Archanioła

brak współrzędnych

Cerkiew św. Michała Archanioła – prawosławna cerkiew, istniejąca w Holeszowie w latach 1927–1938.

Cerkiew powstała w 1927, poprzez dostawienie przybudówki do dzwonnicy – jedynej ocalałej po I wojnie światowej części starszej świątyni z przełomu XVII i XVIII wieku[a]. W tym samym roku hieromnich Filaret (Solarski) zaczął odprawiać nabożeństwa w świątyni, od 1915 nieczynnej z braku duchowieństwa. Polskie władze administracyjnie nie wydały zgody na powołanie w Holeszowie parafii, jednak tolerowały aktywność nieetatowych duchownych[1]. W Holeszowie żyło wówczas 797 osób wyznania prawosławnego, w okolicznych miejscowościach łącznie 1671. W 1932 metropolita warszawski i całej Polski Dionizy erygował w Holeszowie samodzielną parafię, jednak jej funkcjonowanie nie zostało usankcjonowane przez administrację województwa lubelskiego[1].

13 lipca 1938, w ramach akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, wpisującej się w szerszą politykę rewindykacji cerkwi, cerkiew w Holeszowie została zburzona przez grupę strażaków eskortowanych przez policję i wojsko. Burzący siłą wypędzili z budynku miejscowego duchownego, który nie chciał opuścić cerkwi oraz pobili mnicha Eulogiusza, który przybył z monasteru św. Onufrego w Jabłecznej w celu udzielenia przewidywanego na ten dzień ślubu. W obronie niszczonej świątyni wystąpiły miejscowe kobiety, dzięki którym wyniesiono z niej ikonostas, część dużych ikon, Ewangeliarz i chorągwie cerkiewne[1].

Po zburzeniu cerkwi w Holeszowie miejscowa ludność prawosławna urządziła kaplicę domową w budynku miejscowej szkoły. Ikonostas ze zburzonej świątyni przekazano do cerkwi we Włodawie[1].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Świątynia ta została wzniesiona jako unicka i należała do unickiej diecezji chełmskiej do jej kasaty w 1875. Odtąd funkcjonowała jako parafialna cerkiew prawosławna, po bieżeństwie została pozostawiona bez opieki.

Przypisy

  1. ↑ a b c d ks. S. Kochan, Burzenie cerkwi prawosławnej w Holeszowie w 1938 roku na tle dziejów świątyni w okresie międzywojennym[w:] red. G. Kuprianowicz, Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w 1938 – uwarunkowania, przebieg, konsekwencje, Chełm 2009, ss. 331–338
Cerkwie w powiecie włodawskim

Ulucz cerkiew1.jpg

Cerkwie zniszczone w czasie akcji rewindykacyjnej 1938
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v dom modlitwy uruchomiony przez ludność prawosławną w miejscowościach, gdzie władze państwowe nie zgodziły się na otwarcie cerkwi; w większości mieściły się w prywatnych domach, niektóre to kaplice cmentarne użytkowane de facto jako parafialne bez oficjalnej rejestracji placówki; lista zniszczonych cerkwi nie musi być kompletna

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Ulucz cerkiew1.jpg
Autor: Wojciech Pysz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ulucz (Poland), Greek Catholic church
Stara cerkiew w Holeszowie detal pomnika.jpg
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cerkiew św. Michała Archanioła w Holeszowie zniszczona podczas akcji rewindykacyjnej w 1938 r. - obraz na pomniku przy nowej świątyni upamiętniającym tamte wydarzenia.