Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Radomsku

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
cerkiew parafialna
Widok ogólny (1914)
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miejscowość	Radomsko
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Wezwanie	św. Mikołaja
Historia Data rozpoczęcia budowy 1909 Data zakończenia budowy 1912 Data poświęcenia 28 grudnia 1912 Data zamknięcia 1915 Data zniszczenia • przez 1925 rozbiórkę
Dane świątyni Styl rosyjsko-bizantyjski Architekt Waldemar Piotr Aleksander Fedders Świątynia • materiał bud. • korwinowska cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 2
Położenie na mapie Radomska Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
Położenie na mapie województwa łódzkiego Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
51°04′16,6″N 19°26′47,4″E/51,071278 19,446500

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy – niezachowana do dziś cerkiew prawosławna w Radomsku, mieszcząca się przy zbiegu dzisiejszej ulicy Staszica z ulicą Narutowicza.

Historia

Pierwsza świątynia prawosławna w Radomsku powstała w 1871 r., kiedy to grupa osób wyznania prawosławnego wynajęła u kupca Bernarda Ferstera pomieszczenie z zamiarem urządzenia w nim kaplicy swego wyznania. Warunkiem jej powstania było uzyskanie zgody wszystkich mieszkańców kamienicy na funkcjonowanie cerkwi w ich budynku mieszkalnym^[1]. Wiosną 1894 r. zakończono budowę drugiej świątyni prawosławnej w Radomsku (lecz pierwszej wolnostojącej) i była nią cerkiew garnizonowa, którą zlokalizowano przy obecnej ulicy Bugaj. Niebiańskim patronem tej świątyni obrano św. Sergiusza z Radoneża. Cerkiew ta znajdowała się na terenie carskich koszar wojskowych i była przeznaczona głównie dla stacjonujących w mieście żołnierzy rosyjskich obrządku wschodniego^[2]. W związku z dynamicznym rozwojem miasta i parafii cerkiew wojskowa okazała się być jednak za mała dla potrzeb miejscowej społeczności prawosławnej. Z tego też powodu podjęto decyzję o budowie nowej większej świątyni parafialnej na terenie miasta. Była nią właśnie cerkiew św. Mikołaja.

Architektura i wnętrze cerkwi św. Mikołaja

Cerkiew św. Mikołaja została zbudowana w latach 1909–1912 według projektu warszawskiego architekta inż. Waldemara Piotra Aleksandra Feddersa w stylu rosyjskiego bizantynizmu. Wzniesiono ją z wysokiej jakościowo korwinowskiej cegły, znanej ze swej wyjątkowo dużej odporności na warunki atmosferyczne. Świątynia posiadała dwie cebulaste kopuły, które zwieńczały kute krzyże łacińskie przyozdobione u dołu półksiężycami, symbolizującymi zwycięstwo chrześcijaństwa nad pogaństwem. Na zewnątrz obiekt został udekorowany gzymsami, pilastrami i kolumienkami z szydłowieckiego piaskowca. Plac cerkiewny ogrodzono kutym metalowym ogrodzeniem na kamiennym fundamencie. Wewnątrz radomszczańskiej cerkwi umieszczono ikonostas z bejcowanego dębu, którego wykonała moskiewska firma Witaljew i Słonow. Uroczysta konsekracja cerkwi odbyła się 28 grudnia 1912 r.

Okoliczności zburzenia

Po wybuchu I wojny światowej i niepowodzeniach armii Imperium Rosyjskiego na jej frontach większość prawosławnych mieszkańców Radomska ewakuowała się w ramach tzw. bieżeństwa w głąb Rosji, co wiązało się z zamknięciem cerkwi. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 świątynię zajął Polsko-Amerykański Komitet Pomocy Dzieciom, w wyniku czego cerkiew zbezczeszczono i zamieniono na kuchnię i jadalnię. Następnie w budynku cerkwi urządzono rzymskokatolicki kościół garnizonowy. Jednak ze względu na swą bizantyjską architekturę stylowy obiekt świątyni prawosławnej potraktowano ostatecznie jako relikt zaborów i w 1925 r. cerkiew zburzono na mocy decyzji władz wojewódzkich w Łodzi w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych. Materiał uzyskany z rozbiórki cerkwi odsprzedano mieszkańcom miasta.

Inne

W 2006 r. wydana została monografia traktująca historię radomszczańskiej cerkwi pt. Cerkiew prawosławna w Radomsku autorstwa Józefa Andrzeja Bossowskiego.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Opis i zdjęcia cerkwi