Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Radomsku

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
cerkiew parafialna
Ilustracja
Widok ogólny (1914)
Państwo Polska
Województwo łódzkie
MiejscowośćRadomsko
Wyznanieprawosławne
KościółRosyjski Kościół Prawosławny
Wezwanieśw. Mikołaja
Położenie na mapie Radomska
Mapa konturowa Radomska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy”
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego
Mapa konturowa powiatu radomszczańskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy”
Ziemia51°04′16,6″N 19°26′47,4″E/51,071278 19,446500

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy – niezachowana do dziś cerkiew prawosławna w Radomsku, mieszcząca się przy zbiegu dzisiejszej ulicy Staszica z ulicą Narutowicza.

Historia

Pierwsza świątynia prawosławna w Radomsku powstała w 1871 r., kiedy to grupa osób wyznania prawosławnego wynajęła u kupca Bernarda Ferstera pomieszczenie z zamiarem urządzenia w nim kaplicy swego wyznania. Warunkiem jej powstania było uzyskanie zgody wszystkich mieszkańców kamienicy na funkcjonowanie cerkwi w ich budynku mieszkalnym[1]. Wiosną 1894 r. zakończono budowę drugiej świątyni prawosławnej w Radomsku (lecz pierwszej wolnostojącej) i była nią cerkiew garnizonowa, którą zlokalizowano przy obecnej ulicy Bugaj. Niebiańskim patronem tej świątyni obrano św. Sergiusza z Radoneża. Cerkiew ta znajdowała się na terenie carskich koszar wojskowych i była przeznaczona głównie dla stacjonujących w mieście żołnierzy rosyjskich obrządku wschodniego[2]. W związku z dynamicznym rozwojem miasta i parafii cerkiew wojskowa okazała się być jednak za mała dla potrzeb miejscowej społeczności prawosławnej. Z tego też powodu podjęto decyzję o budowie nowej większej świątyni parafialnej na terenie miasta. Była nią właśnie cerkiew św. Mikołaja.

Architektura i wnętrze cerkwi św. Mikołaja

Cerkiew św. Mikołaja została zbudowana w latach 1909–1912 według projektu warszawskiego architekta inż. Waldemara Piotra Aleksandra Feddersa w stylu rosyjskiego bizantynizmu. Wzniesiono ją z wysokiej jakościowo korwinowskiej cegły, znanej ze swej wyjątkowo dużej odporności na warunki atmosferyczne. Świątynia posiadała dwie cebulaste kopuły, które zwieńczały kute krzyże łacińskie przyozdobione u dołu półksiężycami, symbolizującymi zwycięstwo chrześcijaństwa nad pogaństwem. Na zewnątrz obiekt został udekorowany gzymsami, pilastrami i kolumienkami z szydłowieckiego piaskowca. Plac cerkiewny ogrodzono kutym metalowym ogrodzeniem na kamiennym fundamencie. Wewnątrz radomszczańskiej cerkwi umieszczono ikonostas z bejcowanego dębu, którego wykonała moskiewska firma Witaljew i Słonow. Uroczysta konsekracja cerkwi odbyła się 28 grudnia 1912 r.

Okoliczności zburzenia

Po wybuchu I wojny światowej i niepowodzeniach armii Imperium Rosyjskiego na jej frontach większość prawosławnych mieszkańców Radomska ewakuowała się w ramach tzw. bieżeństwa w głąb Rosji, co wiązało się z zamknięciem cerkwi. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 świątynię zajął Polsko-Amerykański Komitet Pomocy Dzieciom, w wyniku czego cerkiew zbezczeszczono i zamieniono na kuchnię i jadalnię. Następnie w budynku cerkwi urządzono rzymskokatolicki kościół garnizonowy. Jednak ze względu na swą bizantyjską architekturę stylowy obiekt świątyni prawosławnej potraktowano ostatecznie jako relikt zaborów i w 1925 r. cerkiew zburzono na mocy decyzji władz wojewódzkich w Łodzi w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych. Materiał uzyskany z rozbiórki cerkwi odsprzedano mieszkańcom miasta.

Inne

W 2006 r. wydana została monografia traktująca historię radomszczańskiej cerkwi pt. Cerkiew prawosławna w Radomsku autorstwa Józefa Andrzeja Bossowskiego.

Przypisy

  1. Paweł Dudek, Cerkiew prawosławna przy ul. Piłsudskiego, radomsko24.pl [zarchiwizowane z adresu 2011-09-02].
  2. Paweł Dudek, Na miejscu II LO była kiedyś... cerkiew!, radomsko24.pl [dostęp 2012-08-21] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-28].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Radomsko location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: ODbL
Location map of Radomsko, Poland
Ta mapa of Radomsko została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Orthodox church of St. Nicholas in Radomsko.png
Orthodox church of St. Nicholas in Radomsko. 1914.