Cerkiew św. Mikołaja w Tallinnie (Stare Miasto)

Cerkiew św. Mikołaja

Püha Nikolai kirik

1248
cerkiew parafialna
(c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0 Widok od północy
Państwo	Estonia
Miejscowość	Tallinn
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Estoński Kościół Prawosławny
Eparchia	tallińska
Wezwanie	św. Mikołaja
Wspomnienie liturgiczne	6/19 grudnia; 9/22 maja
Historia Data zakończenia budowy 1827 Data poświęcenia 14 sierpnia 1827 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Styl klasycystyczny Architekt Luigi Rusca Wieża kościelna • liczba wież 2 Liczba ikonostasów 2 Ołtarz • liczba ołtarzy 2
Położenie na mapie Tallinna Cerkiew św. Mikołaja
Położenie na mapie Estonii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cerkiew św. Mikołaja
59,439054°N 24,748915°E/59,439054 24,748915
Strona internetowa

Wnętrze cerkwi

Cerkiew św. Mikołaja – prawosławna cerkiew w Tallinnie, w jurysdykcji eparchii tallińskiej Estońskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.

Historia

Prawosławna cerkiew mogła istnieć już przy domu kupców nowogrodzkich w średniowiecznym Tallinnie w XI–XIII w., przed najazdem Waldemara II Zwycięskiego na zamek Lyndanise, w czasie wyprawy przeciwko Estom w 1219 r. Pisemna wzmianka o cerkwi pochodzi z 1371 r., jednak nic nie wiadomo o jej wyglądzie i lokalizacji. Kolejna świątynia, z której korzystali prawosławni ruscy kupcy, wzmiankowana jest w 1420 r. i była położona przy ulicy Vene (Ruskiej) łączącej Stary Rynek z portem, tj. w rejonie, gdzie znajduje się obecnie istniejąca budowla^[1]. Na początku XVII w. cerkiew była czynna tylko w czasie, gdy w mieście znajdowali się rosyjscy kupcy. Przez pozostałą część roku klucze do świątyni były zdeponowane w ratuszu^[1]. Podziemia świątyni były wykorzystywane jako magazyn towarów^[2]. Władcy Rosji niejednokrotnie przekazywali dary dla świątyni: zachowała się m.in. część podświecznika ofiarowanego przez Borysa Godunowa oraz ikonostas wykonany przez mistrzów pskowskich na zlecenie carewny Zofii^[1].

W 1772 r. w cerkwi prawdopodobnie został pochowany metropolita Arseniusz (Maciejewicz)^[3], uwięziony na rozkaz carycy Katarzyny II w twierdzy rewelskiej jako Andrzej Kłamca za sprzeciwianie się sekularyzacji majątku Cerkwi rosyjskiej i sugerowanie, iż caryca wstąpiła na tron bezprawnie^[4].

Na początku XIX w. władze rosyjskie zdecydowały o rozbudowie cerkwi; projekt powiększonej świątyni w stylu klasycystycznym przygotował Luigi Rusca, jednak z powodu braku funduszy miejski architekt uprościł go. Gotową cerkiew konsekrowano w sierpniu 1827 r., w przededniu święta Zaśnięcia Matki Bożej^[5].

W 1893 r. wdowa po kupcu Basarginie ufundowała nowy ikonostas w stylu bizantyjsko-rosyjskim, który nadal znajduje się przed głównym ołtarzem cerkwi^[3].

Architektura

Cerkiew św. Mikołaja jest świątynią krzyżowo-kopułową. Została wzniesiona na planie kwadratu, na niewielkiej działce między murem miejskim a ulicą Vene. Reprezentuje styl klasycystyczny. Zarówno jej elewację frontową, jak i ściany boczne zdobią portyki, z tym że na fasadzie znajdują się kolumny jońskie, zaś na elewacjach bocznych – pilastry w tym samym porządku. Jedyna kopuła cerkwi posadowiona jest na wysokim bębnie, w którym wykuto rząd okien^[5] i wsparta na czterech filarach^[3].

Przypisy

Bibliografia

• metropolita Korneliusz, W. Siłowjew, W. Wołochonski, S. Glinkale, W. Iljaszewicz, I. Łapszyn, S. Miannik, J. Sieliwierstowa, F. Hirvoja, Prawosławnyje chramy Estonii-Eesti Oigeusu Kirikud-The Orthodox churches in Estonia, Tallinn–Moskwa 2007.