Cerkiew św. Onufrego w Jabłecznej

Cerkiew św. Onufrego
Distinctive emblem for cultural property.svg A/14 z dnia 12.03.1966; 18.08.1972.;
19.04.1985.
cerkiew monasterska i parafialna
Ilustracja
Widok na cerkiew i dzwonnicę bramną
Państwo Polska
Województwo lubelskie
MiejscowośćJabłeczna
Wyznanieprawosławne
KościółPolski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezjastauropigia
Wezwanieśw. Onufrego
Wspomnienie liturgiczne12/25 czerwca
Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne ikonyikona św. Onufrego;
Jabłeczyńska Ikona Matki Bożej
Położenie na mapie gminy Sławatycze
Mapa konturowa gminy Sławatycze, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Jabłeczna, cerkiew św. Onufrego”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Jabłeczna, cerkiew św. Onufrego”
Położenie na mapie powiatu bialskiego
Mapa konturowa powiatu bialskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Jabłeczna, cerkiew św. Onufrego”
Ziemia51°48′19,1″N 23°37′59,3″E/51,805306 23,633139
Strona internetowa

Cerkiew pod wezwaniem św. Onufrego – zabytkowa cerkiew prawosławna. Główna świątynia stauropigialnego monasteru św. Onufrego w Jabłecznej oraz przyklasztornej parafii[1].

Opis cerkwi

Cerkiew została wzniesiona w latach 1838–1840 na planie krzyża greckiego, w stylu klasycystycznym. Budowla murowana, w kolorze białym, orientowana. Nad nawą znajduje się złocona kopułę z sześcioma oknami. Fasada ozdobiona czterema niezbyt wysokimi kolumnami, nad którymi znajduje się fronton z polichromią przedstawiającą Jezusa Chrystusa, Maryję i Świętego Onufrego. Wewnątrz mieści się klasycystyczny 3-rzędowy ikonostas, w jego dolnym rzędzie po prawej znajduje się ikona św. Onufrego Wielkiego, a po lewej – Jabłeczyńska Ikona Matki Bożej. Na uwagę zasługują bogato zdobione carskie wrota. W ikonostasie znajdują się 32 ikony przedstawiające świętych i wydarzenia biblijne. Freski rozpisane na ścianach są w przeważająco zimnych barwach. Wnętrze kopuły ozdobione jest polichromią, przedstawiającą Czterech Ewangelistów i ich symbole.

Cerkiew otaczają niskie mury, a na wprost od wejścia do świątyni, po stronie zachodniej znajduje się dzwonnica bramna z 12 (trzema po każdej stronie) oknami i złoconą kopułą zwieńczoną latarnią z cebulastym hełmem.

Ikona św. Onufrego

Ludowe przekazy głoszą, że nad Bugiem, gdzie obecnie wznosi się monaster, ukazał się zdziwionym rybakom św. Onufry i wypowiedział prorocze słowa: w tym miejscu będą sławić imię moje. Wkrótce po tym cudownym wydarzeniu przypłynęła tu Ikona Świętego, który ukazał się rybakom. Wieść o nowym cudownym wydarzeniu lotem błyskawicy obiegła pobliskie wsie i na miejsce cudu przybyła procesja z prawosławnym kapłanem i właścicielem ziemskim okolicznych posiadłości. Ikonę ustawiono pod dębem i wszyscy w uniesieniu wzywali: Święty Ojcze Onufry módl się za nami. W tym odludnym miejscu, otoczonym borem i niebezpiecznymi mokradłami, nie można było pozostawić ikony bez należytej ochrony, toteż kilku mężczyzn postanowiło nie opuszczać tego miejsca i pełnić straż przy „darze niebiańskim”. Po kilku zaledwie dniach stanęła w tym miejscu kapliczka i w niej umieszczono ikonę. Niebawem powstała pustelnia, która z czasem przekształciła się w monaster pod wezwaniem św. Onufrego Wielkiego – pustelnika egipskiego.

Historycy datują ikonę na XII–XIII wiek. Malowana jest na kredowym podkładzie, na cyprysowej skalnej desce o wymiarach 112 × 75 cm. Pokrywa ją srebrna ryza („koszula”) z wygrawerowanymi konturami drzew i rzeki Bug. Cała postać świętego jest widoczna, choć nieco przyciemniona. Św. Onufry jest przedstawiony w pozycji stojącej, z długą siwą brodą, sięgającą niżej kolan i sprawiającą wrażenie splecionej w warkocz. Cała postać promienieje blaskiem koncentracji modlitewnej. Ikona św. Onufrego umieszczona jest w głównej świątyni Monasteru Jabłeczyńskiego, w pierwszym rzędzie ikonostasu, z prawej strony[2].

Jabłeczyńska Ikona Matki Bożej

Szczególnie czczona ikona Matki Bożej, zwana Jabłeczyńską, znajduje się z lewej strony ikonostasu symetrycznie do ikony św Onufrego. Pod względem rozmiarów i stylu zbliżona jest do ikony św. Onufrego. Według opinii historyków jest niewiele od niej późniejsza. Najświętsza Maryja Panna przedstawiona jest z Dzieciątkiem na ręku, z prawej strony Bogurodzicy Archanioł Gabriel, z lewej Archanioł Michał, dookoła prorocy Starego Testamentu, trzymający w ręku teksty ze starotestamentowymi przepowiedniami o Zbawicielu. Stąd nazwa ikony „Wypełnienie Przepowiedni Proroczych”[2].

Galeria

Przypisy

  1. Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, nr 10/2017, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 0239-4499, ss. 5, 13.
  2. a b Monaster św. Onufrego w Jabłecznej – Ikony

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Powiat bialski location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Jabłeczna, cerkiew prawosławna p.w. św. Onufrego 8.jpg
Autor: Lollencja, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID
Jabłeczna, cerkiew prawosławna p.w. św. Onufrego 7.jpg
Autor: Lollencja, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID
Sławatycze.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Jabłeczna1.jpg
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 3.0
Monaster w Jabłecznej, widok ogólny
Jableczna-042.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prawosławny zespół klasztorno-cerkiewny w Jabłecznej (pow. bialski, woj. lubelskie, Polska).
Ikonostas jabłeczna wnętrze.JPG
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ikonostas w cerkwi monasterskiej w Jabłecznej
Biala-Podlaska-cerkiew-090104.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cerkiew prawosławna pw. św. św. Cyryla i Metodego w Białej Podlaskiej (PL) przy ul. Terebelskiej 19.
Monaster Jabłeczna 1930.jpg
Monaster św. Onufrego w Jabłecznej, widok z 1930