Cerkiew Mądrości Bożej w Moskwie

Cerkiew Mądrości Bożej

Храм Софии Премудрости

7734706000
cerkiew parafialna
Widok na dzwonnicę cerkiewną
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	Mądrości Bożej
Wspomnienie liturgiczne	8/21 września
Historia Data zakończenia budowy 1682 Data zamknięcia 1932 Data reaktywacji 1994 (cerkiew na dzwonnicy), 2004 (cerkiew główna)
Dane świątyni Styl ruski, neogotycki (dzwonnica) Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba ikonostasów 2 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 2 św. Andrzeja
Położenie na mapie Moskwy Cerkiew Mądrości Bożej
Położenie na mapie Rosji Cerkiew Mądrości Bożej
55°44′51,7″N 37°37′18,7″E/55,747694 37,621861

Cerkiew Mądrości Bożej – prawosławna cerkiew w Moskwie, w dekanacie moskworieckim eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Historia

Pierwsza wzmianka o cerkwi Mądrości Bożej pochodzi z latopisu z 1493. Wynika z niej, że pożar Moskwy w 1493 zniszczył m.in. tę świątynię. W 1682 na jej miejscu powstała nowa świątynia murowana. Inicjatorami jej powstania byli pracownicy carskich ogrodów urządzonych w tej okolicy po 1495. W pożarze Moskwy w 1812 świątynia nie poniosła większych strat, wskazano jedynie, iż częściowo zawalił się na niej dach, skradziono jeden z antyminsów i część szat liturgicznych. W grudniu 1812 cerkiew rozbudowano o drugi ołtarz, którego patronem został św. Andrzej^[1].

W 1862 z inicjatywy proboszcza miejscowej parafii, protoprezbitera Aleksandra Nieczajewa, przystąpiono do rozbudowy świątyni. Jej pierwszym etapem było wzniesienie dzwonnicy, wysuniętej przed elewację cerkwi. W jej wnętrzu znalazła się druga świątynia pod wezwaniem ikony Matki Bożej „Poszukiwanie Zaginionych”. Miała być ona użytkowana liturgicznie wtedy, gdy wiosenne wylewy rzeki uniemożliwiały korzystanie z głównej cerkwi. Budowa dzwonnicy, zaprojektowanej przez Nikołaja Kozłowskiego, trwała sześć lat^[1]. Dalsze plany proboszcza, który zamierzał znacząco powiększyć cerkiew, przebudować ją w stylu bizantyjsko-rosyjskim i uczynić z niej jedną z najważniejszych świątyń w mieście (symbolicznie przypominającą o konstantynopolitańskiej świątyni Mądrości Bożej), nie mogły być zrealizowane z powodu braku przestrzeni pod budowę obszernego obiektu sakralnego^[1].

W 1908 cerkiew poniosła poważne straty podczas powodzi. Uległy zniszczeniu ikonostasy i szaty przechowywane w zakrystii. W kolejnych latach budynek gruntownie wyremontowano^[1].

W 1922 cenne wyposażenie obiektu zostało skonfiskowane przez władze radzieckie w ramach kampanii konfiskaty kosztowności cerkiewnych. Świątynia była czynna jeszcze przez dziesięć lat. Od 1924 do 1925 była remontowana, wtedy też wstawiono do niej ikonostas z jednej z zamykanych cerkwi w Moskwie. W 1932 została zamknięta. Przechowywana w niej kopia Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej z 1697 została przeniesiona do Galerii Trietiakowskiej. Również pozostała część wyposażenia obiektu podległa konfiskacie, jego dalsze losy nie są znane^[1]. W budynku zlikwidowanej cerkwi powstał klub robotniczy. Istniał on do 1940, kiedy obiekt zaadaptowano na dom mieszkalny oraz laboratorium termomechaniczne. Dzwonnica od 1960 do 1980 należała do zakładów „Sojuzpodwodgazstroj”^[1].

W latach 60. XX wieku cerkiew, która była już wtedy w poważnym stanie technicznym, została uznana za zabytek. W latach 70. była remontowana^[1].

Budynek zniszczonej cerkwi został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu w 1992. W grudniu 1994 wznowiono nabożeństwa w cerkwi ikony Matki Bożej „Poszukiwanie Zaginionych”. Renowacja cerkwi Mądrości Bożej trwała kolejne dziesięć lat^[1].

Związani z cerkwią

W XVII w. kazania w cerkwi głosił jeden z przywódców ruchu staroobrzędowego, protopop Awwakum Pietrow, w rezultacie czego wielu wiernych zaprzestało uczęszczania do świątyni i uczestnictwa w zreformowanych obrzędach^[1].

W latach 1922–1926 w cerkwi służył żyjący przymusowo w Moskwie metropolita uralski Tichon, od 1923 członek Świętego Synodu Kościoła i bliski współpracownik patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Tichona. Został on również pochowany w świątyni^[1].

Przypisy