Cerkiew Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Starej Grzybowszczyźnie

Cerkiew Narodzenia św. Jana Chrzciciela

A-336 z dnia 07.02.2011.
cerkiew filialna
Cerkiew od frontu (po ostatnim remoncie)
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Stara Grzybowszczyzna
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	białostocko-gdańska
Wezwanie	Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Wspomnienie liturgiczne	24 czerwca/7 lipca; 20 lipca/2 sierpnia; 29 sierpnia/11 września
Historia Data zakończenia budowy 1929 Data poświęcenia 1929; 7 lipca 2012 (po ostatnim remoncie) Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Poprzednie wyznanie prawosławne (1929–1934); ugrupowanie Eliasza Klimowicza (1934–1938); rzymskokatolickie (1938–1939)
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 1
Położenie na mapie gminy Krynki Stara Grzybowszczyzna, cerkiew
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stara Grzybowszczyzna, cerkiew
Położenie na mapie województwa podlaskiego Stara Grzybowszczyzna, cerkiew
Położenie na mapie powiatu sokólskiego Stara Grzybowszczyzna, cerkiew
53°12′49,2″N 23°42′05,6″E/53,213667 23,701556

Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela – prawosławna cerkiew filialna. Należy do parafii Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Ostrowiu Północnym, w dekanacie Sokółka diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Cerkiew od południa (stan przed remontem)

Świątynia znajduje się w lesie niedaleko wsi Stara Grzybowszczyzna.

Budowla murowana, posiadająca od frontu wieżę oraz kopułę nad centralną częścią nawy.

Cerkiew została wzniesiona z inicjatywy Eliasza Klimowicza, miejscowego charyzmatycznego przywódcy religijnego. Rozpoczął on budowę cerkwi w 1904, po dwóch latach kwestowania wśród wiernych. Jednak budowę świątyni przerwała I wojna światowa. Po powrocie z bieżeństwa w 1919, zgodę na dokończenie budowy od władz II Rzeczypospolitej Klimowicz uzyskał dopiero w 1926. Została ona ukończona i wyświęcona w 1929. Po zaproponowaniu Eliaszowi wstąpienia do zakonu, w celu jurysdykcji świątyni notarialnie przepisał on cerkiew na Prawosławny Konsystorz z Grodna. Jednak w lipcu 1934 podczas uroczystych postrzyżyn Klimowicza doszło do zatargu z biskupem Antoniuszem z Grodna, w efekcie którego Klimowicz cerkiew zamknął, zmusił mnichów do opuszczenia świątyni i skierował do sądu pozew o prawa własności do cerkwi. Na początku 1938 Klimowicz wygrał proces o cerkiew i sprzedał ją za 500 złotych katoliczce z Sokółki Marii Soroczyńskiej, która świątynię przekazała rzymskokatolickiej Kurii Metropolitalnej w Wilnie. Obiekt został przejęty przez siostry zakonne, a w budynku cerkwi urządzono rzymskokatolicką kaplicę^[1]. W czasie II wojny światowej cerkiew przejęli prawosławni.

W latach 2011–2012 dokonano gruntownego zewnętrznego remontu cerkwi (odnowiono elewację, kopułę i krzyże, wzmocniono konstrukcję i wymieniono pokrycie dachu, wykonano nową stolarkę okienną i drzwiową)^[2]. Po zakończeniu prac cerkiew została poświęcona 7 lipca 2012 (w uroczystość patronalną) przez biskupa supraskiego Grzegorza.

Świątynię wpisano do rejestru zabytków 7 lutego 2011 pod nr A-336^[3].

W pobliżu cerkwi znajduje się niewielki czynny cmentarz prawosławny.

Główne święta obchodzone w cerkwi

• 7 lipca (24 czerwca według starego stylu) – uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela;
• 2 sierpnia (20 lipca według starego stylu) – uroczystość św. Proroka Eliasza;
• 11 września (29 sierpnia według starego stylu) – uroczystość Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela;
• Niedziela Przewodnia – uroczystość święcenia grobów na miejscowym cmentarzu^[4].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dorota Wysocka – O cerkwi co w lesie stoi. Przegląd Prawosławny nr 8 (326), sierpień 2012