Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gródku

Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
Distinctive emblem for cultural property.svg A-126 z dnia 09.12.2004.
cerkiew parafialna
Ilustracja
Widok świątyni od strony ul. Michałowskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Miejscowość

Gródek

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Diecezja

białostocko-gdańska

Wezwanie

Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy

Wspomnienie liturgiczne

8/21 września

Położenie na mapie gminy Gródek
Mapa konturowa gminy Gródek, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gródek, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Gródek, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Gródek, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy”
Ziemia53°05′41,3″N 23°39′53,5″E/53,094806 23,664861
Strona internetowa
Drewniana cerkiew, zniszczona w pożarze w 1943

Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy – prawosławna cerkiew parafialna w Gródku. Należy do dekanatu Gródek diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Opis

Świątynię zbudowano w latach 1946–1970 w miejscu, gdzie prawdopodobnie wzniesiono pierwszą w Gródku cerkiew ufundowaną przez Chodkiewiczów już w XV wieku. Do 1943 w miejscu obecnej cerkwi stała świątynia drewniana wybudowana w 1858, która jednak uległa zniszczeniu 14 października 1943 w wyniku pożaru[1]. Do czasu wzniesienia obecnej, murowanej świątyni, jej funkcję pełniła kaplica Opieki Matki Bożej na cmentarzu prawosławnym[1].

Cerkiew mieści się przy ulicy ks. Metropolity Bazylego Doroszkiewicza, pod numerem 1. Patron ulicy w latach 1946–1960 był proboszczem parafii w Gródku, znacząco przyczyniając się do wzniesienia świątyni[2]. Została ona wyświęcona 15 czerwca 1970[3].

Autorami polichromii wykonanej w pierwszej połowie lat 50. byli Adam Stalony-Dobrzański i Jerzy Nowosielski[4]. Witraże, na których przedstawiono wyobrażenia świętych i scen biblijnych, wykonał Adam Stalony-Dobrzański[5].

W latach 1992–2008 przeprowadzono kapitalny remont cerkwi. Odnowiono elewację, wymieniono pokrycie dachu, pozłocono kopuły, uzupełniono wyposażenie wnętrza, wykonano nowy ikonostas (z włoskiego marmuru), odrestaurowano część ikon. W cerkwi zamontowano lampy solarne, mające na celu ogrzewanie świątyni. Nocą cerkiew jest iluminowana.

W 2011 ukończono remont ogrodzenia wokół świątyni. W 2016 w cerkwi umieszczono dębowe kioty z ikonami Matki Bożej Gródeckiej i św. Jana Teologa[6].

Przy świątyni znajduje się nieczynny cmentarz założony w XVII wieku[7].

Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 9 grudnia 2004 pod nr A-126[8].

Przypisy

  1. ↑ a b Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 68. ISBN 978-83-933473-0-8.
  2. ↑ Mogę spokojnie umierać. Bazyli prawosławny metropolita Warszawski i całej Polski 1914 – 1998. Białystok: Orthdruk, 1998, s. 5. ISBN 83-85368-44-2.
  3. ↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 92. ISBN 978-83-933473-0-8.
  4. ↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 93. ISBN 978-83-933473-0-8.
  5. ↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 94–101. ISBN 978-83-933473-0-8.
  6. ↑ Radosław Kulesza – Poświęcenie ikon i kiotów w Gródku [dostęp: 22.03.2016.]
  7. ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 28–29.
  8. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.

Bibliografia

  • Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogurodzicy w Gródku, 2011, s. 93–105. ISBN 978-83-933473-0-8..
  • Kalendarz Prawosławny 2021, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, ss. 133–140.

Linki zewnętrzne

Cerkwie w Białymstoku i powiecie białostockim
Białystok
powiat białostocki

Cerkiew sw.Mikolaja.jpg

Media użyte na tej stronie

Gródek (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gródek, Polska
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat białostocki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu białostockiego, Polska
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gródku 2020.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gródku (powiat białostocki), widok od strony ul. Michałowskiej
Haradok, Rynak, Baharodzickaja. Гарадок, Рынак, Багародзіцкая (1919-39).jpg
Гарадок (Haradok), пляц Рынак (plac Rynak). Царква Раства Багародзіцы