Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Zawadce Rymanowskiej

Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy
obecnie kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Distinctive emblem for cultural property.svg A-571 z 04.10.1994[1]
kościół filialny
Ilustracja
Widok od strony południowej
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Zawadka Rymanowska

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Chrystusa Króla w Trzcianie-Zawadce

Wezwanie

Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

Położenie na mapie gminy Dukla
Mapa konturowa gminy Dukla, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zawadka Rymanowska, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Zawadka Rymanowska, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego
Mapa konturowa powiatu krośnieńskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zawadka Rymanowska, cerkiew”
Ziemia49°30′22,4″N 21°43′29,6″E/49,506222 21,724889

Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Zawadce Rymanowskiej – dawna parafialna cerkiew greckokatolicka znajdująca się w Zawadce Rymanowskiej, wzniesiona z drewna w 1855.

Po wysiedleniu miejscowej ludności łemkowskiej w latach 1945-1947, cerkiew została przejęta przez kościół rzymskokatolicki i była wykorzystywana jako kościół dojazdowy parafii w Jasionce. W 1968 Zawadka weszła w skład nowo erygowanej parafii Chrystusa Króla w Trzcianie-Zawadce obsługiwanej przez oo. bernardynów z Dukli, a cerkiew pełni funkcję kościoła filialnego.

Historia

Pierwsza cerkiew w Zawadce Rymanowskiej została wzniesiona najprawdopodobniej w ostatniej dekadzie XVI w.[2]. Obecna pochodzi z 1855[3][4]. Jej budowniczym był majster o nazwisku Bujakowskij. Starą cerkiew rozebrano, pozostawiając jednak murowane, istniejące do dzisiaj prezbiterium. W 1902 na cerkwi wymieniono pokrycia dachowe z gontowego na blaszane, a na terenie cmentarza cerkiewnego postawiono wolnostojącą, słupową dzwonnicę[2]. W 1931 była remontowana. Artysta W. Buczkowski odnowił i uzupełnił ikonostas i namalował polichromię figuralną[4]. W latach 1977–1983 była ponownie remontowana, część oryginalnej dekoracji wnętrza zakryła wówczas boazeria, wymieniono poszycie gontowe ścian oraz wymieniono tynki na murowanej kaplicy. Podczas kolejnych remontów: w 2005 wymieniono pokrycie dachów i hełmów na blachę miedzianą; w 2008 wyremontowano posadowienie cerkwi; 2009 wykonano kanalizację deszczową i chodnik wokół obiektu oraz w 2011 poddano remontowi kaplicę[2].

Architektura i wyposażenie

Cerkiew w Zawadce Rymanowskiej jest budowlą trójdzielną, orientowaną, o konstrukcji zrębowej. Jest wyraźnie podzielona na przedsionek, nawę i pomieszczenie ołtarzowe, przy czym wszystkie te części wznoszą się na tę samą wysokość, zaś nawa jest szersza od pozostałych. Dach posiada jedną kalenicę, jest dwuspadowy, kryty blachą. Nad przedsionkiem wznosi się wieża o konstrukcji słupowej, nad nawą i prezbiterium niewielkie hełmy[4].

We wnętrzu z dawnej cerkwi zachował się osiemnastowieczny pięciokondygnacyjny ikonostas z ikonami W. Buczkowskiego (z 1931, poza tym cztery wizerunki z pierwotnego ikonostasu), ściany pokrywa polichromia wykonana przez tego samego autora. Na ścianie wschodniej znajduje się malowidło przedstawiające Adorację Bogurodzicy autorstwa Romana Isajczyka. W sanktuarium ołtarz główny z pozłacanym tabernakulum w kształcie świątyni na planie krzyża greckiego. Późnobarokowa ambona (około 1700) pochodzi z rozebranego na początku lat 20. XX w. kościoła w Lubatowej[4].

Otoczenie

Obok cerkwi znajdowała się drewniana dzwonnica wybudowana na przełomie XIX i XX w., którą w rozebrano i zastąpiono w 1983 nową konstrukcji metalowej[4]. W 1983 rozebrano również ogrodzenie (murek) cmentarza cerkiewnego z łamanego kamienia[2].

  • Cmentarz przycerkiewny
    Cmentarz przycerkiewny
  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • W otoczeniu: dom rekolekcyjny
    W otoczeniu: dom rekolekcyjny

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2015-12-12].
  2. ↑ a b c d Zawadka Rymanowska. Cerkiew greckokatolicka parafialna pw. Narodzenia Bogurodzicy, ob. kościół rzym.-kat.. Strona internetowa www.zabytek.pl. [dostęp 2018-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-17)].
  3. ↑ Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda: Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2003, s. 175. ISBN 83-89188-08-2.
  4. ↑ a b c d e Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. PRO CARPATHIA, Rzeszów 2015, s. 326, 327. ISBN 978-83-61577-68-3.

Linki zewnętrzne

Cerkwie w powiecie krośnieńskim

Zawadka Rymanowska cerkiew.jpg

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Dukla (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map