Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym
 26-232-0038[1] | |||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||
_-1.jpg) | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Wierbiąż Niżny | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Ukrainy  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||
| 48,498636°N 25,011330°E/48,498636 25,011330 | |||||||||
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy[2] (ukr. Церква Різдва Пресвятої Богородиці) – zabytkowa, drewniana cerkiew w Wierbiążu Niżnym na zachodniej Ukrainie w obwodzie iwanofankiwskim.
Opis
Jest to pięciokopułowa cerkiew typu huculskiego o konstrukcji zrębowej wzniesiona w 1808 roku na planie krzyża. Nad każdą częścią konstrukcji drewnianej znajduje się ośmiobok nakryty kopułą namiotową ze ślepą latarnią i małą kopułą. Bryła cerkwi otoczona jest okapem wspartym na „rysiach”. Wewnątrz znajduje się polichromia z końca XX wieku oraz ikonostas z początków XIX wieku. Jest ona najlepiej rozwiniętym przykładem ewoluujących etapów cerkwi huculskiej. Obiekt stanowi świadectwo wyraźnego, odrębnego stylu architektonicznego, niepodobnego do innych spotykanych w regionie i prezentuje najwyższy kunszt ciesielski[3]. Pierwotnie, jak wszystkie inne na tym terenie, była to cerkiew greckokatolicka. Obecnie należy do Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Kijowskiego. Proboszczem jest o. Wasyl Wepruk. Święto patronalne odbywa się 21 września[4]. W 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie.
Historia
Tablica fundacyjna na nadprożu drzwi do babińca informuje, że cerkiew pochodzi z lat 1788 i 1808. Wedle tradycji została zbudowana przez wspomnianego na tablicy Hryhorija Semeniuka Melnyka, byłego opryszka, „za doboszowe” pieniądze[4]. Ludowy przekaz mówi o tym, że jeden ze zbójników, członków grupy Aleksego Dobosza, zniknął bez śladu z pieniędzmi. Po kilku latach Dobosz spotkał go podczas odpustu w Wierbiążu. Bojąc się zemsty, Semeniuk zaprowadził go do nowej cerkwi twierdząc, że postawił ją własnoręcznie, aby odkupić swoje winy. Watażka miał mu darować karę, mówiąc, że gdyby o tym wiedział, dołożyłby jeszcze złota[5]. Grupę Dobosza rozbito jednak w 1745 roku, co podaje w wątpliwość tę opowieść. Miejscowi historycy Mychajło Łasiczuk i Iwan Łudczak przesuwają jednak datę budowy na rok 1756, pisząc, że Semeniuk „wynalazł i sprowadził z gór 24 huculskich majstrów a gromada wzięła na siebie wydatki związane z wożeniem drewna ze wsi Kniażdwór”[6]. Nowsze opracowania stwierdzają, że cerkiew musiała powstać w krótszym czasie, najpierw została przykryta dachami, a wewnątrz była wykańczana stopniowo. Natomiast rok 1808 to data jej poświęcenia[4]. W 1743 roku zbudowano dzwonnicę, o czym świadczy fundacyjny napis na nadprożu. Dzwon pochodzący z 1745 został ofiarowany przez Hryhorija Melnyka[4]. W 1812 roku Hryhoryj Semeniuk Melnyk został odznaczony przez cesarza Franciszka II Habsburga małym złotym medalem za postawienie cerkwi[7].
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Zabytków Nieruchomych Ukrainy
- ↑ Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
- ↑ Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat. Dobra Kultury Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Ukrainy wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO., Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013, ISBN 978-83-63260-06-4.
- ↑ a b c d Włodzimierz Witkowski, Wierbiąż Niżny - huculska(?) cerkiew na Liście UNESCO, „Ochrona Zabytków” (1), Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2014, ISSN 0029-8247.
- ↑ O synu biedaków Doboszu młodziutkim ta duma, [w:] Stanisław Vincenz, Na wysokiej połoninie, Pasmo I. Prawda Starowieku. Obrazy, dumy i gawędy z Wierchowiny Huculskiej, Warszawa 1980.
- ↑ M. Lasijcuk, I. Łudcak, Niżnij Verbiz, [w:] M. Vasylcuk (red.), Narisy i materialy z istorii ta narodoznavstwa, Kołomyja 1995, s. 23.
- ↑ „Gazeta Lwowska” (8), 1812, s. 1.
- Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym
Cerkiew
Dzwonnica
Kopuła dzwonnicy
Wnętrze podczas nabożeństwa
Wnętrze podczas nabożeństwa
Cmentarz przycerkiewny
Krzyże na cmentarzu
| Kulturowe |
|
|---|---|
| Przyrodnicze |
- ↑ Wspólnie z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją.
- ↑ Wspólnie z Polską.
- ↑ Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią i Włochami.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Ukraine
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Церква Різдва Пресвятої Богородиці (Нижній Вербіж)
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Autor: Amudena Rutkowska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wnętrze cerkwii pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym na Ukrainie podczas nabożeństwa niedzielnego.
Autor: Amudena Rutkowska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wnętrze cerkwii pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym na Ukrainie podczas nabożeństwa niedzielnego.
Autor: Klarqa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym, Ukraina.
Autor: Amudena Rutkowska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dzwonnica przy cerkwii pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym na Ukrainie.
Autor: Amudena Rutkowska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stary cmentarz przy cerkwii pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym na Ukrainie.
Autor: Amudena Rutkowska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dzwonnica przy cerkwii pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym na Ukrainie.
Autor: Amudena Rutkowska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stary cmentarz przy cerkwii pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Wierbiążu Niżnym na Ukrainie.