Cerkiew Opieki Matki Bożej w Kijowie (Padół)

Cerkiew Opieki Matki Bożej

Покровська церква

80-385-0225
katedra
Widok ogólny
Państwo	Ukraina
Miasto wydzielone	Kijów
Miejscowość	Kijów
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Kościół Prawosławny Ukrainy
Eparchia	kijowska
Katedra	od 2010
Wezwanie	Opieka Matki Bożej
Wspomnienie liturgiczne	1/14 października
Historia Data zakończenia budowy 1772 Data zamknięcia 1933, następnie lata 60. XX wieku Data reaktywacji 1941, następnie 1991
Dane świątyni Styl barok kozacki Architekt Iwan Hryhorowicz-Barski Kopuła • liczba kopuł 3 Liczba ikonostasów 2 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 2 św. Jana Rycerza Dzwonnica • typ dzwonnicy wolnostojąca
Położenie na mapie Kijowa Cerkiew Opieki Matki Bożej
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cerkiew Opieki Matki Bożej
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Cerkiew Opieki Matki Bożej
50,460959°N 30,518845°E/50,460959 30,518845
Strona internetowa

Cerkiew Opieki Matki Bożej – zabytkowa prawosławna cerkiew w Kijowie, na Padole, należąca obecnie (od 2018 r.) do Prawosławnej Cerkwi Ukrainy, a wcześniej do Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Historia

Dzwonnica

Według części badaczy na miejscu świątyni znajdował się pierwotnie klasztor bernardyński (uwzględnił go w swoim opisie Kijowa Guillaume de Beauplan) oraz ormiańska cerkiew Narodzenia Matki Bożej, wybudowana w okresie panowania Kazimierza IV Jagiellończyka. Świątynia ormiańska spłonęła w pożarze Kijowa w 1651. Trzydzieści lat później kupiec pochodzenia greckiego, Mikołaj Ternawiota, wzniósł na jej miejscu świątynię prawosławną, również drewnianą, pod wezwaniem Opieki Matki Bożej^[1]. W II połowie XVIII w. przy cerkwi powstała dzwonnica^[2].

W latach 1766–1772^[1][3] (inne źródła podają daty 1766 lub 1772, z przewagą tej drugiej^[2]) na miejscu starszej budowli sakralnej nową cerkiew wzniósł Iwan Hryhorowicz-Barski^[1], w stylu baroku ukraińskiego (kozackiego)^[2]. Według niektórych historyków sztuki jest to jego najbardziej udane dzieło, część autorów doszukuje się w projekcie naśladownictwa dzieł Bartolomeo Rastrellego^[1]. Obiekt ucierpiał w pożarze w 1811, po czym został odnowiony według projektu Andreja Mełenskiego. W 1824 budowlę powiększono o drugi ołtarz św. Jana Rycerza. We wnętrzu obiektu przetrwały XIX-wieczne malowidła ścienne^[1]. W XIX w. przy cerkwi istniał dom dla ubogich ufundowany przez kupca Michaiła Diegtiariowa^[3].

W 1927 cerkiew przeszła na własność niekanonicznego Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego^[3]. Pozostawała czynna do 1933, gdy władze radzieckie odebrały ją parafii i umieściły w niej jeden z oddziałów kijowskiego archiwum obwodowego^[2]. Wierni odzyskali budynek w 1941, podczas niemieckiej okupacji Kijowa. W utworzonej wówczas parafii Egzarchatu Ukraińskiego służył ks. Aleksiej Głagolew, który ukrywał na terenie obiektu kilkoro Żydów, za co pośmiertnie otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata^[3].

W 1946 umożliwiono prawosławnym korzystanie z ołtarza św. Jana Rycerza, a w ciągu kolejnych dwóch lat budynek został odremontowany, a następnie w całości przekazany na potrzeby religijne. W latach 50. XX wieku przeprowadzono kapitalny remont całej świątyni, w czasie którego wprowadzono znaczące zmiany w konstrukcji dachu i kopuł^[2]. W latach 60. XX wieku cerkiew ponownie odebrano wiernym^[3], by przekazać ją w 1969 państwowemu ukraińskiemu towarzystwu ochrony zabytków i zaadaptować na magazyny, a także na cele produkcyjne^[2]. W 1970 i w kolejnej dekadzie^[3] obiekt odremontowano ponownie, tym razem opierając się na źródłach opisujących jej pierwotny wygląd^[2]. Przez krótki czas w budynku swoją siedzibę miało stowarzyszenie „Kobza” zajmujące się propagowaniem ukraińskiej muzyki ludowej. Obiekt ponownie zaczął pełnić funkcje sakralne w 1991, gdy rada miasta Kijowa przekazała go parafii odnowionego Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego^[3]. Przez rok de facto był to sobór patriarchalny tegoż Kościoła. W 1999 do świątyni wstawiono nowy ikonostas wykonany przez rzeźbiarzy M. Swerkniuktę i W. Parambula oraz ikonografów F. Humeniuka i A. Honczara. W XXI w. wykonano nowe freski przed bocznym ołtarzem cerkwi. Świątynia jest katedrą biskupa wyszhorodzkiego i podolskiego (wikariusza eparchii kijowskiej) Kościoła Prawosławnego Ukrainy Włodzimierza, który kieruje miejscową parafią od 1991^[3].

W sąsiedztwie budynku w XVIII–XX stuleciach znajdował się cmentarz. Wszystkich pochowanych upamiętnia ustawiony w 1995 żelazny krzyż i rzeźba Ukrzyżowania z 2000^[3].

Przypisy