Cerkiew Opieki Matki Bożej w Tyraspolu (1813–1934)

Cerkiew Opieki Matki Bożej

Покровская церковь

cerkiew parafialna
Cerkiew na pocztówce z 1917
Państwo	Naddniestrze /  Mołdawia
Miejscowość	Tyraspol
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Wezwanie	Opieki Matki Bożej
Wspomnienie liturgiczne	1/14 października
Historia Data rozpoczęcia budowy 1813 Data zamknięcia 1931 Data zniszczenia 1934
Dane świątyni Styl klasycystyczny Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 1 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 1 Liczba naw 1
brak współrzędnych

Cerkiew Opieki Matki Bożej – wzniesiona w I połowie XIX w. i zniszczona w 1934 prawosławna cerkiew w Tyraspolu.

Historia

Cerkiew została wzniesiona w związku z rozbudową Tyraspola, powstałego kilka lat wcześniej jako przedmieście przy rosyjskiej twierdzy. Zgodę na budowę obiektu sakralnego wydał w 1798 metropolita noworosyjski i dnieprzański Gabriel. Pierwsza cerkiew Opieki Matki Bożej była budowlą drewnianą. Już w 1813 w jej sąsiedztwie rozpoczęto budowę nowej świątyni murowanej, ufundowanej przez kupca drugiej gildii Iwana Rastrygina, w stylu klasycystycznym. Do nowej świątyni przeniesiono antymins ze starszej cerkwi, pobłogosławiony przez metropolitę Gabriela, przekazano jej także zabytkowy antymins wyświęcony w 1600 przez metropolitę kijowskiego Józefa. Księgi liturgiczne przechowywane w cerkwi pochodziły z XVII w., zostały wydane w drukarniach moskiewskich w XVII w. oraz w drukarni bractwa lwowskiego w 1665^[1]. Budowla znajdowała się przy głównej ulicy miasta, która nosiła nazwę Pokrowskiej, nawiązując do wezwania świątyni^[2]. Świątynia należała do parafii jednowierczej i uczęszczali do niej zarówno prawosławni należący do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, jak i staroobrzędowcy. Była centrum jednowierczego dekanatu^[3].

Po rewolucji październikowej w Tyraspolu zamknięte zostały trzy cerkwie wojskowe. Cerkiew Opieki Matki Bożej oraz najważniejszy w mieście sobór św. Mikołaja pozostały czynne do początku lat 30. XX wieku. W 1931 rząd Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej zdecydował o rozbiórce świątyni. Ostatecznie zburzono ją w 1934, a na jej miejscu zbudowano teatr letni^[1]. Obecnie jest to skwer przed miejskim domem kultury^[2].

Upamiętnienie

Nowa cerkiew w Tyraspolu, wzniesiona w latach 1989–1993, nosi wezwanie Opieki Matki Bożej przez nawiązanie do nieistniejącej świątyni^[1].

Na miejscu, gdzie znajdowała się świątynia, ustawiono w 1998 kamień pamiątkowy, odbywają się nabożeństwa, a eparchia tyraspolska i dubosarska stara się o wzniesienie kaplicy^[3].

Przypisy