Cerkiew Podniesienia Krzyża Świętego w Dłużniowie

Cerkiew Podniesienia Krzyża Świętego w Dłużniowie
Distinctive emblem for cultural property.svg A/1317 z dnia 10.11.1980[1]
kościół filialny
Ilustracja
Widok od strony północnej
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Dłużniów

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Michała Archanioła w Żniatynie

Wezwanie

Podniesienia Krzyża Świętego

Wspomnienie liturgiczne

14 września

Położenie na mapie gminy Dołhobyczów
Mapa konturowa gminy Dołhobyczów, na dole znajduje się punkt z opisem „Dłużniów, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Dłużniów, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego
Mapa konturowa powiatu hrubieszowskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dłużniów, cerkiew”
Ziemia50°27′59,9″N 24°00′48,8″E/50,466639 24,013556

Cerkiew Podniesienia Krzyża Świętego w Dłużniowie – dawna drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Dłużniowie.

Uważana za jedną z najwyższych i największych cerkwi drewnianych w Polsce. Wysokość do szczytu krzyża wieńczącego kopułę nawy wynosi 27,1 m, długość świątyni – 25,36 m, szerokość nawy – 9,78 m[2].

Obecnie użytkowana jako kościół filialny rzymskokatolickiej parafii w Żniatynie.

Historia obiektu

Istnienie cerkwi w Dłużniowie wzmiankowano już w latach 1564-1573 oraz w 1761. Obecna cerkiew greckokatolicka pw. Podniesienia Krzyża Świętego zbudowana została w 1882 w miejscu poprzedniej, prawdopodobnie z fundacji Henryka Rylskiego. Jako cerkiew parafialna ze świątyniami filialnymi w Mycowie i Wyżłowie należała do dekanatu waręskiego. W 1895 poświęcona, odnawiana w latach 1930. Po 1947 przejęta przez kościół rzymskokatolicki. W latach 2005-2006 przeprowadzono remont świątyni w ramach, którego: wymieniono oszalowanie i częściowo podwaliny i podmurówkę, stolarkę okienną i słupy przy gankach, zmieniono blachę na dachach, zaimpregnowano zewnętrzne elementy drewniane[3][2]

  • Widok od strony południowej
    Widok od strony południowej
  • Wejście do babińca
    Wejście do babińca
  • Widok od strony zachodniej
    Widok od strony zachodniej

Architektura i wyposażenie

Jest to duża cerkiew trzykopułowa, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, zwęgłowana na rybi ogon na ceglanym podmurowaniu. Trójdzielny:prezbiterium zamknięte trójbocznie, nawa szersza oraz węższy, równej szerokości z prezbiterium babiniec, kwadratowe. Przy prezbiterium od strony północnej i południowej dwie czworoboczne zakrystie. Bryła świątyni trójkondygnacyjna, zręby wszystkich trzech pomieszczeń równej wysokości przykryte ośmiopołaciowymi, wydłużonymi kopułami wspartymi na wysokich ośmiobocznych tamburach zwieńczonymi latarniami z hełmami w formie makowic zakończonych żelaznymi krzyżami.

Ściany wszystkich kondygnacji są oszalowane. Na wysokości około 1/3 świątynię obiega wokół okap wsparty na występujących belkach zrębu. Wejścia do babińca oraz do nawy osłonięte gankami, wspartymi na 6 słupach zapewne z pierwszej połowy XX wieku. Kopuły, dachy pulpitowe nad zakrystiami oraz daszek okapowy kryte blachą ocynkowaną[4].

Wewnątrz w kopułach znajdują się ośmiopolowe, pozorne sklepienia, w zakrystiach natomiast stropy. W kopułach sklepienie pomalowane na niebiesko z gwiazdami. Poszczególne części świątyni połączone są ze sobą dużymi otworami o wykroju łuku. Na ścianach polichromia figuralna z końca XIX wieku. Zachowały się: niekompletny ikonostas i połączone z nim dwa ołtarze boczne Matki Bożej i Podwyższenia Krzyża, ołtarz główny w stylu neogotyku, ambona połączona z konfesjonałem i ławki[2].

Wokół cerkwi

Cerkiew położoną na odosobnionym wzgórzu otaczają stare drzewa i kamienny mur z bramą, do której prowadzą ozdobne schody zflankowane czterema słupami. W pobliżu świątyni stoi murowana dzwonnica typu parawanowego z początku XX wieku.

  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Wejście do nawy
    Wejście do nawy
  • Elewacja północna
    Elewacja północna

Turystyka

Cerkiew jest obiektem transgranicznego szlaku turystycznego Bełżec - Bełz[5].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2015-12-29].
  2. ↑ a b c Katarzyna Warmińska: Dziewiętnastowieczne byłe świątynie greckokatolickie z Chłopiatyna, Lisek, Dłużniowa i Budynina jako przykłady trójkopułowych cerkwi drewnianych z południowo – wschodniej części województwa lubelskiego oraz ich problematyka konserwatorska. [dostęp 2015-12-30].
  3. ↑ Maria Kaniewska: Cerkiewki lubelszczyzny - katalog. [dostęp 2015-12-28].
  4. ↑ Parafia w Żniatynie informacje na stronie diecezji
  5. ↑ Bełżec – Bełz. Transgraniczny szlak turystyczny. [dostęp 2015-12-30].

Literatura

  • Dmytro Błażejowśkyj, Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828-1939), Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X
  • Grzegorz Rąkowski, Polska egzotyczna, część II, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2002, ISBN 978-83-62460-26-7

Linki zewnętrzne

Parafie dekanatu Tarnoszyn
Cerkwie w powiecie hrubieszowskim

Hrubieszow cerk.jpg

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Hrubieszow cerk.jpg
Cerkiew w Hrubieszowie z 1873 r.
Dłużniów, cerkiew.jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dłużniów, d. cerkiew greckokatolicka ob. rzymskokatolicki kościół fil. p.w. Podniesienia Krzyża Świętego, 1882
Dłużniów, cerkiew Podniesienia Krzyża Świętego (HB8).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dłużniów, Cerkiew Podniesienia Krzyża Świętego w Dłużniowie