Cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w Andryjankach

Cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego
A-392 z dnia 31.01.1994.
cerkiew filialna
Cerkiew w 2013
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Andryjanki
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	warszawsko-bielska
Wezwanie	Podwyższenia Krzyża Świętego
Wspomnienie liturgiczne	14/27 września
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	Świętych Młodzieńców Betlejemskich
Historia Data zakończenia budowy 1914 Data poświęcenia 21 października 2006; 21 maja 2016 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 2 Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie gminy Boćki Andryjanki, cerkiew
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Andryjanki, cerkiew
Położenie na mapie województwa podlaskiego Andryjanki, cerkiew
Położenie na mapie powiatu bielskiego Andryjanki, cerkiew
52°36′32,0″N 22°59′49,0″E/52,608889 22,996944

Cerkiew pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego – prawosławna cerkiew filialna w Andryjankach. Należy do parafii Zaśnięcia Matki Bożej w Boćkach, w dekanacie Bielsk Podlaski diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Historia

Pierwsza cerkiew w Andryjankach wspominana jest w dokumentach pod koniec XVI w. jako siedziba autonomicznej parafii. Dysponowała własnym cmentarzem, liczyła od 550 do 850 wiernych (810 osób na początku XX w.). Świątynia uległa zniszczeniu w pożarze w 1895. Jej odbudowa została ukończona w 1914. Materiały budowlane pochodziły z rozebranego w 1912 klasztoru reformatów w Boćkach^[1].

W czasie I wojny światowej większość prawosławnych mieszkańców dzisiejszej gminy Boćki udała się na bieżeństwo. Po ich powrocie parafia w Andryjankach została zlikwidowana, jednak cerkiew przetrwała wojnę i pozostaje czynna do dnia dzisiejszego. 21 października 2006 została ponownie poświęcona po remoncie. W latach 2012–2013 przeprowadzono kolejny remont świątyni. Po ukończeniu rozpisania polichromii na wewnętrznych ścianach, cerkiew została poświęcona (21 maja 2016) przez metropolitę warszawskiego i całej Polski Sawę^[2].

Architektura

Wejście do cerkwi w Andryjankach prowadzi przez wysunięty przedsionek i drzwi z portalem. Nad przedsionkiem wznosi się dzwonnica z cebulastą kopułą zwieńczoną krzyżem. Na dzwonnicy znajdują się cztery półkoliste okna, po jednym na każdej ścianie. Nawa główna cerkwi ma kształt kwadratu. Poniżej dachu jest obramowana fryzem, okna w tej części budynku również są półkoliste. W centralnym miejscu nawy wznosi się sygnaturka z kopułą o podobnej formie. Wnętrze cerkwi ozdabiają polichromie autorstwa Joanny i Jarosława Jakimczuk, wykonane w latach 2012–2016. W ołtarzu znajdują się relikwie Świętych Młodzieńców Betlejemskich, umieszczone 21 maja 2016 (w dniu konsekracji świątyni)^[2].

Bardzo zbliżony pod względem architektonicznym obiekt znajduje się na Litwie i jest nim molenna pw. Trójcy Świętej(lit.) w Duksztach, z taką różnicą, że cerkiew w Andryjankach została w ostatnich latach znacznie zmodernizowana (m.in poprzez pozłocenie kopuł czy wymianę krzyży ją wieńczących).

Inne

Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 31 stycznia 1994 pod nr A-392^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Kalendarz Prawosławny 2009, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171