Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Berezce

Cerkiew Przemienienia Pańskiego
w Berezce

Stan 2021
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Berezka
Wyznanie	obecnie nieużytkowana
Kościół	greckokatolicki
Wezwanie	Przemienienia Pańskiego
Historia Data zakończenia budowy 1868 Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce do 1947
Położenie na mapie gminy Solina Berezka, ruiny cerkwi
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Berezka, ruiny cerkwi
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Berezka, ruiny cerkwi
Położenie na mapie powiatu leskiego Berezka, ruiny cerkwi
49°23′37,3″N 22°22′58,3″E/49,393694 22,382861

Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Berezce – greckokatolicka murowana cerkiew, wzniesiona we wsi Berezka.

Po 1947 opuszczona, obecnie w stanie ruiny.

Historia

Cerkiew w Beresce wzniesiono w roku 1868. Zastąpiła we wsi wcześniejszą drewnianą cerkiew, pochodzącą z XV wieku (prawdopodobnie z roku 1444 – taka data widniała na jednej z belek ściągających zwieńczenie), która rozebrana została w drugiej połowie XIX wieku. W roku 1914 przeprowadzono renowację ikonostasu, zaś w roku 1920 odnowiono całą cerkiew. Po roku 1947 stała opuszczona. W roku 1950 bez powodzenia próbował przejąć ją kościół rzymskokatolicki. 2 lutego 1953 roku Państwowe Gospodarstwo Rolne w Olszanicy otrzymało od Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej zezwolenie na rozbiórkę cerkwi w Beresce, a także cerkwi w Dziurdziowie, Hoczwi, Mchawie, Myczkowie i Średniej Wsi. Do rozbiórki jednak nie doszło, gdyż w maju tego samego roku w Beresce powstała spółdzielnia produkcyjna, której ostatecznie przekazano budynek cerkwi. W latach 50. zerwana została blacha z dachu. Obecnie cerkiew znajduje się w ruinie. Zachowały się mury do wysokości gzymsu koronującego.

Budowa

Nawa, zbudowana na planie ośmiokąta, nieproporcjonalnie duża w porównaniu z babińcem i prezbiterium, wzniesionymi na planie prostokąta. Nad nawą znajdowała się, niezachowana do czasów obecnych, ośmiopolowa kopuła o konstrukcji drewnianej.

Wokół cerkwi

Dzwonnica

Przy cerkwi znajdowała się nieistniejąca już dzwonnica, na której w XIX wieku wisiały, opatrzone ruskimi napisami, dwa dzwony z 1671 i 1697 roku.

Murowana kaplica

Na miejscu rozebranej cerkwi z XV wieku wzniesiono w XIX wieku murowaną kaplicę. Od 1970, po powiększeniu, służyła jako kościół rzymskokatolicki. Została rozebrana w latach 90. XX wieku, a na jej miejscu wybudowano nowy kościół.

Bibliografia

• StanisławS. Kryciński StanisławS., Cerkwie w Bieszczadach, Pruszków: Wydawnictwo Rewasz, 2005, s. 23-24, ISBN 83-89188-39-2, ISBN 83-89188-38-4, OCLC 69495051 .
• Wirtualny Spacer po ruinach cerkwi w Berezce. atrakcjewbieszczadach.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].