Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Kielcach

Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego
cerkiew miejska, sobór
Państwo	Polska
Miejscowość	Kielce
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Wezwanie	Wniebowstąpienia Pańskiego
Historia Data rozpoczęcia budowy 1867 Data zakończenia budowy 1870 Data poświęcenia 21 maja 1870 Data zamknięcia 1920 Data zniszczenia • przez 1933 rozbiórkę
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 5
Położenie na mapie Kielc Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego
50°52′06,0″N 20°37′50,0″E/50,868333 20,630556

Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego (Вознесенская церковь) – nieistniejąca już kielecka świątynia prawosławna, która znajdowała się na Wzgórzu Zamkowym w miejscu obecnego skweru Stefana Żeromskiego. Cerkiew wzniesiono w latach 1867–1870 dla potrzeb garnizonu wojskowego oraz rosyjskiej kadry urzędniczej napływającej do Kielc na skutek postępującej rusyfikacji administracji.

Budynek cerkwi zlokalizowano na należącym do kościoła katolickiego dawnym placu kanoników krakowskich, tuż obok katedry. W związku z budową świątyni wyburzono okazałą bramę krakowską przebiegającą nad dzisiejszą ulicą Jana Pawła II. Zamiarem projektantów było, aby cerkiew górowała nad miastem. W tym celu usunięto wysokie hełmy z wież pałacu biskupów. Wyłamano również pałacowe portale, które następnie przeniesiono do wznoszonej świątyni.

Cerkiew wyświęcono 21 maja 1870 r. Okazały budynek cerkwi zaprojektował znany architekt Franciszek Ksawery Kowalski. Sobór wybudowano na planie krzyża greckiego miał pięć kopuł i mógł pomieścić 500 wiernych. W 1885 r. świątynię wyniesiono do godności soboru.

Podczas I wojny światowej cerkiew uległa znacznemu zniszczeniu. W latach 1920–1924 budynek świątyni wykorzystywano w charakterze rzymskokatolickiego kościoła garnizonowego. Po jego przeniesieniu do budynku innej byłej cerkwi kieleckiej opustoszały sobór ulegał dalszej dewastacji. Pod koniec lat 20. podjęto decyzję o jego rozbiórce. Ostatecznie obiekt wyburzono w 1933 r. w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych. Na jego miejscu obecnie znajduje się pomnik Armii Krajowej. Jedynym śladem istnienia cerkwi jest murowana popówka przy ulicy Wesołej 35, wybudowana w 1870 r. według projektu Franciszka Ksawerego Kowalskiego.

Zobacz też

• Kościół Garnizonowy Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Kielcach
• Cerkiew św. Mikołaja w Kielcach

Bibliografia

• Guldon Z., Massalski A., Historia Kielc do roku 1945, Kielce 2000