Cerkiew Zesłania Ducha Świętego w Chłopiatynie

Cerkiew Zesłania Ducha Świętego
Distinctive emblem for cultural property.svg A/33 z dnia 12.04.1966[1]
kościół filialny
Ilustracja
Elewacja południowa
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Chłopiatyn

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół łaciński

Położenie na mapie gminy Dołhobyczów
Mapa konturowa gminy Dołhobyczów, na dole znajduje się punkt z opisem „Chłopiatyn, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Chłopiatyn, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego
Mapa konturowa powiatu hrubieszowskiego, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Chłopiatyn, cerkiew”
Ziemia50°26′53,2″N 23°58′22,8″E/50,448111 23,973000

Cerkiew Zesłania Ducha Świętego w Chłopiatynie – dawna cerkiew unicka, wzniesiona w latach 1863-1864 w Chłopiatynie.

Po 1947 użytkowana jako kościół filialny rzymskokatolickiej parafii w Żniatynie.

Historia obiektu

Już w XVI wieku pojawiają się informacje o istnieniu cerkwi w Chłopiatynie. W 1762 znajdowała się tutaj parafia Św. Ducha, która wchodziła w skład dekanatu bełskiego. Obecna drewniana cerkiew została wzniesiona w latach 1863-1864 na potrzeby wiernych obrządku unickiego. W 1924 wymieniono pokrycie dachu na blachę. Po II wojnie światowej obiekt trafił do Kościoła katolickiego i został przemianowany na kościół filialny parafii rzymskokatolickiej w Żniatynie. W latach 2008–2009 przeprowadzono remont, między innymi przywrócono pokrycie gontowe[2][3].

  • Cerkiew przed remontem (2009)
    Cerkiew przed remontem (2009)
  • Elewacja północna
    Elewacja północna
  • Konstrukcja
    Konstrukcja

Architektura i wyposażenie

Jest to cerkiew trzykopułowa, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, zwęgłowana na rybi ogon na dębowej podwalinie na ceglanym podmurowaniu. Bryła świątyni trójkondygnacyjna, przykryta ośmiopołaciowymi kopułami zwieńczonymi latarniami z hełmami w formie makowic zakończonymi żelaznymi krzyżami. Cerkiew orientowana, trójdzielna: do kwadratowej nawy przylegają węższe także kwadratowe prezbiterium i babiniec. Na wysokości około 1/3 świątynię obiega wokół okap wsparty na występujących belkach zrębu. Powyżej okapu ściany oszalowane, poniżej konstrukcja odkryta. Nad wejściem do babińca znajduje się balkon z ozdobnie rzeźbioną barierą. Ponad drzwiami głównymi (od zachodu) wyryto datę wzniesienia cerkwi oraz umieszczono napis fundacyjny. Kopuły i pozostałe zadaszenia oraz daszek okapowy kryte gontem[3].

We wnętrzu zachowało się wyposażenie z okresu budowy cerkwi, o charakterze późnobarokowym: ikonostas, chorągwie procesyjne, ołtarz z przełomu XVIII i XIX stulecia i wykończone snycersko ławki. Ściany pokrywają polichromie ukazujące świętych w otoczeniu motywów geometrycznych i architektonicznych. Patronami ołtarzy bocznych w obiekcie są Chrystus Pantokrator i św. Mikołaj[2].

Cerkiew w Chłopiatynie jest pierwszą z grupy cerkwi trójkopułowych, charakteryzujących się tendencją do zrównywania wysokości zrębów i kopuł wszystkich trzech części.

  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Balkon
    Balkon
  • Widok od strony prezbiterium
    Widok od strony prezbiterium

Wokół cerkwi

Cerkiew położoną w centrum wsi otaczają stare drzewa i mur z 2003. Obok stoi murowana trójarkadowa dzwonnica[4].

Turystyka

Cerkiew jest obiektem Transgranicznego szlaku turystycznego Bełżec - Bełz[5].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2015-12-29].
  2. ↑ a b Zabytki powiatu hrubieszowskiego. Hrubieszów: Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie, 2011, s. 28-29. ISBN 978-83-931607-0-9.
  3. ↑ a b Katarzyna Warmińska, Dziewiętnastowieczne byłe świątynie greckokatolickie z Chłopiatyna, Lisek, Dłużniowa i Budynina jako przykłady trójkopułowych cerkwi drewnianych z południowo – wschodniej części województwa lubelskiego oraz ich problematyka konserwatorska (pol.). [dostęp 2015-12-30].
  4. ↑ Parafia w Żniatynie, informacje o cerkwi na stronie diecezji (pol.). [dostęp 2016-01-02].
  5. ↑ Bełżec - Bełz. Transgraniczny szlak turystyczny – strona szlaku. [dostęp 2016-01-02].

Linki zewnętrzne

Parafie dekanatu Tarnoszyn
Cerkwie w powiecie hrubieszowskim

Hrubieszow cerk.jpg

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Chłopiatyn Cerkiew.jpg
Autor: Qqerim, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Chłopiatyn, Poland • Kościół (dawna cerkiew) / Church
Hrubieszow cerk.jpg
Cerkiew w Hrubieszowie z 1873 r.