Cesarska Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu

Cesarska Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu
Ilustracja
budynek Cesarskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu
Data założenia

1842

Data likwidacji

1918

Państwo

 Imperium Rosyjskie

brak współrzędnych

Cesarska Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu (ros. Императорская римско-католическая духовная академия) – wyższa szkoła teologiczna istniejąca w latach 1842–1918 w Petersburgu.

Historia

W 1773 roku po kasacie zakonu jezuitów prowadzony przez nich w Wilnie Uniwersytet Wileński Stowarzyszenia Jezusowego Księstwa Litewskiego został przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego. 4 kwietnia 1803 roku na jego bazie powstał Imperatorski Uniwersytet Wileński. W 1833 roku z wydziału teologicznego tej uczelni po połączeniu z Głównym Seminarium Wileńskim utworzono Wileńską Rzymskokatolicką Akademię Duchowną. W 1842 roku przeniesiono ją do Petersburga. Po wizytacji uczelni 18 grudnia 1844 roku Mikołaja I zatwierdził statut uczelni i wydał rozporządzenie nadające jej nazwę Cesarskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej. Gdy w 1847 roku podpisano konkordat pomiędzy Rosją a Stolicą Apostolską Akademia została podporządkowana arcybiskupowi mohylewskiemu[1]. Po likwidacji w 1867 roku Warszawskiej Akademii Duchownej jej studentów przeniesiono do działającej w Petersburgu uczelni[2].

W kwietniu 1918 roku zawieszono wykłady licząc na to, że sytuacja polityczna pozwoli na ich kontynuowanie[2].

W lutym 1918 roku z inicjatywy Radziszewskiego w Piotrogrodzie Komitet Organizacyjny mający za zadanie zorganizowanie uniwersytetu katolickiego, a 23 października 1918 roku Edward Ropp metropolita mohylewski przekazał tworzącemu się Uniwersytetowi w Lublinie prawo piotrogrodzkiej Akademii do otwarcia wydziału teologicznego w roku akademickim 1918/19[3]. Gdy w grudniu 1918 roku został otwarty Uniwersytet Lubelski w gronie jego wykladowców znaleźli się również profesorzy Akademii, a zaczątkiem biblioteki uniwersytetu były księgozbiory wykładowców zakupione przez Karola Jaroszyńskiego[4].

Siedziba

Akademię początkowo umieszczono w obecnie nieistniejącym budynku należącym do kupca Łokotnikowa znajdującego się pomiędzy ulicami Iwanowską (ul. Socjalisticzieskaja) i Griazną (ul. Marata)[2], gdzie funkcjonowała przez dwa lata. Ponieważ dom nie miał kaplicy kupiono w 1842 roku kompleks budynków na Wyspie Wasiljewskiej będący własnością Rosyjskiej Akademii Nauk. Budynki z początku XIX wieku złożone z "centralnego korpusu, dwóch symetrycznie rozmieszczonych skrzydeł oraz przybudówek w podwórzu" przebudowano zgodnie z projektem Christiana F. Meiera (1789–1848)[2]. Polegały one nie tylko na przebudowach i dobudowaniu drugiego piętra nad skrzydłami centralnego korpusu, zmianie wystroju zewnętrznego i wewnętrznego, ale najważniejsze było dobudowanie kaplicy pw. św. Jana Kantego[2]. Zamknięto ją w 1918 roku, ale w 1919 roku otwarto ponownie jako kaplicę parafii św. Jana Kantego.

Siedzibę w 1919 roku władze radzieckie przekazały Estońskiemu Proletariackiemu Uniwersytetowi[2]. W budynku mieści się wydział filologiczny Uniwersytetu im. Aleksandra Hercena (w 2015 roku)[5]. Ponieważ dawna kaplica św. Jana Kantego nie jest użytkowana i podczas wizyty rektora KUL w Rosji pojawiła się propozycja odremontowania jej i umieszczenia tam wystawy o historii Akademii Duchownej[5].

Organizacja

Po przeniesieniu do Petersburga powstało siedem katedr: teologii dogmatycznej i fundamentalnej, Pisma Świętego, historii Kościoła i prawa kanonicznego, homiletyki patrologii, historii powszechnej i dziejów Rosji, literatury rosyjskiej oraz literatury łacińskiej i greckiej. Ich liczba była zwiększana tak, że w 1890 roku było ich osiem, a od 1915 roku do zamknięcia uczelni 15, w tym teologii pastoralnej, psychologii i prawa państwowego. Językiem wykładowym była łacina i rosyjski. Nauka trwała cztery lata. Po zawarciu w 1847 roku konkordatu pomiędzy Rosją a Stolicą Apostolską Akademii zostały podporządkowane wszystkie katolickie seminaria duchowne w Imperium Rosyjskim. Uczelnią zarządzała Rada składająca się z: rektora, dwóch sufraganów lub prałatów, inspektora, dwóch świeckich profesorów oraz ekonom mający głos doradczy w sprawach gospodarczych. Wybór większość członków rady musiał być zatwierdzany przez ministra spraw wewnętrznych[2].

Od 1839 roku uczelnia miałom prawo przyznawania stopni naukowych: kandydata, studenta, magistra i po zatwierdzeniu przez ministra doktora teologii lub prawa kanonicznego[2].

Rektorzy

Wykładowcy

Wykładowcami Akademii Duchownej w Petersburgu byli m.in.:

Studenci

Jej słuchaczami i absolwentami byli m.in. polscy księża:

Przypisy

  1. ↑ Godlewski M. Z dziejów rzymsko-katolickiej Akademii Petersburskiej Warszawa 1939 s. 7
  2. ↑ a b c d e f g h Irena Wodzianowska, Michaił W. Szkarowskij, Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu, www.polskipetersburg.pl [dostęp 2018-11-17].
  3. ↑ KUL - Uniwersytet - Powstanie Uniwersytetu, www.kul.pl [dostęp 2018-11-17] (pol.).
  4. ↑ Sidor M. Petersburskie początki Uniwersytetu Lubelskiego 2014 ROCZNIKI HUMANISTYCZNE z. 7 s. 99-108
  5. ↑ a b Rektor KUL z wizytą w Sankt Petersburgu, ekai.pl [dostęp 2018-11-21].
  6. ↑ ks. prof. Józef Pastuszka. kul.pl, 23 października 2016. [dostęp 2017-04-10].

Media użyte na tej stronie