Chłopcy z Via Panisperna

Enrico Fermi i Chłopcy z Via Panisperna na dziedzińcu Instytutu Fizyki Uniwersytetu Rzymskiego, rok 1934. Od lewej: Oscar D'Agostino, Emilio Segrè, Edoardo Аmaldi, Franco Rasetti i Enrico Fermi.

Chłopcy z Via Panisperna (wł. I ragazzi di Via Panisperna) – grupa młodych naukowców pod kierunkiem Enrico Fermiego. W 1934 roku w Rzymie dokonali słynnego odkrycia powolnych neutronów, które później umożliwiło stworzenie reaktora jądrowego, a następnie budowę pierwszej bomby atomowej.

Przydomek grupy pochodzi od adresu Instytutu Fizyki na Uniwersytecie La Sapienza w Rzymie. Via Panisperna, ulica w rioni Monti w centrum miasta otrzymała swoją nazwę od pobliskiego klasztoru San Lorenzo w Panispernie.

Pozostałymi członkami grupy byli Edoardo Amaldi, Oscar D'Agostino, Ettore Majorana, Bruno Pontecorvo, Franco Rasetti i Emilio Segrè. Wszyscy byli fizykami, z wyjątkiem D'Agostino, który był chemikiem.

Początki grupy

Grupa powstała pod opieką fizyka, ministra, senatora i dyrektora Instytutu Fizyki Orso Mario Corbino. Corbino doceniał Enrico Fermiego i stanął na czele komisji, która mianowała go w 1926 roku na profesora jednego z trzech pierwszych wydziałów fizyki teoretycznej we Włoszech[1]. Od 1929 roku Fermi i Corbino poświęcili się przemianie instytutu w nowoczesne centrum badań.

Badania

Pierwsza wersja ich naukowo-badawczego laboratorium była głównie poświęcona atomowej i molekularnej spektroskopii; następnie poszli w kierunku badań eksperymentalnych jądra atomowego. Badania obejmowały ostrzał różnych substancji za pomocą neutronów, uzyskanych przy naświetlaniu berylu cząstkami alfa emitowanymi przez radon, który jest wysoce radioaktywnym gazem i pozwala uzyskać możliwie dużą liczbę sztucznych i stabilnych pierwiastków promieniotwórczych. Od strony teoretycznej praca Ettore Majorana i Fermiego pozwoliła zrozumieć strukturę jądra atomowego i siły w nim działające, znane jako siły Majorana. W 1933 i 1934 roku opublikowali fundamentalną teorię rozpadu beta.

Rozpad grupy

W 1938 roku, z powodu ogólnej sytuacji w Europie, a w szczególności we Włoszech, grupa rozpadła się, a większość jej członków wyemigrowała. Szef zespołu, profesor Fermi, został zmuszony do emigracji w obawie przed faszystami, gdyż jego żona była Żydówką. Fermi opuścił faszystowskie Włochy wraz z rodziną. Udał się do Sztokholmu, gdzie 6 grudnia 1938 roku odebrał Nagrodę Nobla. Oscar D'Agostino i Edoardo Аmaldi byli jedynymi, którzy pozostali we Włoszech. Podczas powojennej odbudowy włoskiej fizyki, Amaldi wniósł znaczący wkład w rozwój CERN.

Dziedzictwo

Reżyser filmowy Gianni Аmelio opowiedział historię grupy w filmie I ragazzi di via Panisperna (1989).

Budynek na Via Panisperna, leżący na Wiminale, dziś wchodzi w kompleks włoskiego ministerstwa spraw wewnętrznych. W budynku planuje się umieścić centrum badań i muzeum fizyki imienia Enrico Fermiego[2].

Przypisy

  1. ↑ Emilio Segrè, Enrico Fermi : physicist, University of Chicago Press, 1995, ISBN 0-226-74473-6, OCLC 476988586.
  2. ↑ Gilda Leoni, The Istituto Fisico on Via Panisperna: the new Museo Storico della Fisica e Centro Studi e Ricerche 'Enrico Fermi' di Roma, library.web.cern.ch [dostęp 2017-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-05].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ragazzi di via Panisperna.jpg
Enrico Fermi and the Via Panisperna boys in the courtyard of Rome University's Physics Institute in Via Panisperna, circa 1930.
From left to right: Oscar D'Agostino, Emilio Segrè, Edoardo Amaldi, Franco Rasetti and Enrico Fermi.