Ch-23

Ch-23 (ros. Х-23)

Państwo	ZSRR
Producent	KMZ Strieła (projekt KB Zwiezda)
Rodzaj	kierowany pocisk powietrze-ziemia
Lata produkcji	1973-
Długość	3591 mm
Średnica	275 mm
Rozpiętość	785 mm
Masa	288 kg[1]
Napęd	silnik rakietowy
Zasięg	8-10 km
Naprowadzanie	radiokomendowe
Masa głowicy	108 kg (Ch-23) 111 kg (Ch-23M)[2]
Typ głowicy	kumulacyjno-odłamkowa
Użytkownicy
ZSRR i in.

Przekrój pocisku rakietowego Ch-23

Ch-23 (ros. Х-23, kod NATO AS-7 Kerry, izdielije 68M) – radziecki kierowany pocisk rakietowy klasy powietrze-ziemia, opracowany w latach 70. XX wieku.

Historia

Jednym z rodzajów uzbrojenia przenoszonego przez samolot MiG-23 miał być lekki pocisk kierowany powietrze-ziemia, odpowiednik amerykańskiego AGM-12 Bullpup. Rakieta oznaczona jako Ch-23 miała zostać skonstruowana w biurze OKB-134 Wympieł. Prace konstrukcyjne rozpoczęto w kwietniu 1965 roku, jednak przez kilka miesięcy nie udało się opracować wstępnego systemu kierowania rakiety, który ze względu na niewielką masę nosiciela i rakiety musiał być lekki i zajmować niewiele miejsca.

Opóźnienia sprawiły, że na początku 1966 roku prace przeniesiono do biura konstrukcyjnego Zwiezda przy Fabryce nr 455 w Kaliningradzie pod Moskwą, produkującej pociski powietrze-powietrze K-5 i K-8 (późniejszy Kaliningradzki Zakład Budowy Maszyn – KMZ „Strieła”). Konstruktorzy Zwiezdy zaproponowali połączenie układu naprowadzania pocisku RS-2US z silnikiem rakiety K-8 i nową głowicą burzącą o masie 100 kg. Propozycja konstruktorów Zwiezdy została przyjęta, z tym że postanowiono że pocisk Ch-66 wykorzystujący system naprowadzania RS-2US będzie rozwiązaniem tymczasowym, do czasu dopracowania Ch-23. Postanowiono także przenieść prace nad Ch-23 z OKB Wympieł do Zwiezdy.

Skonstruowana w Zwiezdzie Ch-23 była zbliżona konstrukcyjnie do Ch-66. Nowe było bardziej energetyczne paliwo w silniku rakiety i ogon z radiokomendowym układem naprowadzania Delta-R, a następnie Delta-R1M (Ch-66 była naprowadzana w wiązce prowadzącej)^[1]. Seria prototypowa 10 rakiet była gotowa w 1968 roku. Próby poligonowe ciągnęły się przez cały 1968 i 1969 rok, a większość prób kończyła się niepowodzeniem. Przyczyną okazał się smugacz, który oddziaływał termicznie i mechanicznie na antenę układu naprowadzania. Po przeniesieniu smugacza na wysięgnik pod ogonem rakiety problemy z układem naprowadzania skończyły się. Rakieta była jednak nadal trudna w użyciu ponieważ w trakcie ataku pilot przez cały czas musiał otrzymywać w jednej linii obraz celu, rakietę i siatkę celownika. Także odległość od celu była przed atakiem wprowadzana ręcznie na podstawie wzrokowej oceny pilota, a więc ze znacznym błędem. Rakieta mogła być naprowadzana na cel przy pomocy aparatury Delta występującej w wersjach Delta-N, Delta-NM (instalowane na pokładzie samolotu) oraz Delta-NG i Delta-NG2 (przenoszone w zasobnikach podwieszanych). Według prób poligonowych, prawdopodobieństwo trafienia celu wynosiło 0,46 przy nurkowaniu i tylko 0,14 przy locie poziomym^[2].

Próby państwowe pocisku przeprowadzane na samolotach MiG23S i MiG-23B zakończono jesienią 1973 roku, a 9 stycznia 1974 roku oficjalnie przyjęto go do uzbrojenia pod oznaczeniem Ch-23^[2]. W toku produkcji zastąpiono go przez ulepszoną wersję Ch-23M, z ulepszoną aparaturą naprowadzania Delta-R2M oraz głowicą o masie 111 kg i bardziej skutecznym działaniu odłamkowym^[2]. Zasięg w wersji Ch-23M wzrósł z 8 do 10 km, ale tylko przy dobrych warunkach^[2]

Pociski można było stosować na samolotach MiG-23, MiG-27, Su-17, Su-24^[2]. Na Su-24 i późnych wersjach Su-17 od wersji M3 (Su-22) można było przenosić cztery rakiety, na innych dwie^[2].

Dane taktyczno-techniczne

• Masa: 286 kg
• Masa głowicy bojowej: 111 kg
• Długość: 2,491 m
• Średnica kadłuba: 0,275 m
• Rozpiętość: 0,785 m,
• Prędkość: 2900 km/h
• Zasięg: do 10 km

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Butowski. Przegląd rosyjskich pocisków kierowanych klasy powietrze-ziemia i powietrze-woda. „Nowa Technika Wojskowa”. 1995. Nr. 3. s. s. 15-19. ISSN 1230-1655. 
• Rostisław Angielski. "Zwiezda" sniała w Korolewie. „Tiechnika i Woorużenie”. Nr 5/2005. s. 35-38. (ros.).