Chaim Lajb Poznański

Chaim Lajb Poznański
Data i miejsce urodzenia

3 czerwca 1879
Kamieniec Podolski

Data i miejsce śmierci

19 marca 1940
Łódź

Przyczyna śmierci

skazany na śmierć przez hitlerowców

Zawód, zajęcie

żydowski nauczyciel

Chaim Lajb Poznański (ur. 3 czerwca 1879 w Kamieńcu Podolskim, zm. 19 marca 1940 w Łodzi) – nauczyciel żydowski i działacz oświatowy oraz polityczny i społeczny w Łodzi.

Syn Józefa, młynarza. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Berdyczowie wyjechał w 1894 r. do Kijowa a następnie do Odessy i Żytomierza, gdzie uzyskał maturę w trybie eksternistycznym. Od 1896 r. związał się z ugrupowaniami socjaldemokratycznymi, a następnie z Bundem (1903). Kilkakrotnie aresztowany, odbywał krótkotrwałe wyroki więzienia. W 1907 r. skierowany przez partię za granicę przebywał w Berlinie, Genewie, Bernie (tam ukończył Akademię Handlową) i Brukseli, gdzie pełnił obowiązki sekretarza zagranicznych organizacji wspierających Bund.

W 1910 r. zamieszkał na stałe w Łodzi i tu zorganizował bundowski „Komi Ferajn” (ul. H. Sienkiewicza 22), którego potem w latach 1914-1921 był przewodniczącym. Był współzałożycielem i przez wiele lat członkiem zarządu Żydowskiego Towarzystwa Szkolnictwa i Oświaty Ludowej. Od 1915 r. był sekretarzem Gimnazjum Żeńskiego Józefa Aba[1]. Należał do Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Nauczycieli Żydów, był prezesem Stowarzyszenia Pracowników Handlowych Żydów. Od 1921 r. przewodniczył łódzkiemu kuratorium im. Medema i wchodził w skład centralnych władz Bundu. Przez wiele lat zajmował się publicystyką, początkowo w nielegalnej prasie partyjnej: „Poslednije Izwiestija”, „Arbeiter Sztime”, później w pismach wileńskich: „Fołkscajtung” i „Hofenung” (Nadzieja) oraz w warszawskim tygodniku „Fołkscajtung”. W Łodzi był redaktorem wydawanego przez „Komi Ferajn” czasopisma „Der Angesztelter” oraz miejscowego organu Bundu, tygodnika, potem dwutygodnika „Łodzier Weker” (w latach następnych był członkiem kolegium redakcyjnego).

Wchodził w skład rady nadzorczej Gazowni Miejskiej[2]. W latach 1917-1939 Przez sześć kadencji był członkiem Rady Miejskiej z listy Bundu (w kadencji 1917-1918 był zastępcą radnego)[3].

Mieszkał w 1937 r. przy ul. Piotrkowskiej 92[4].

Żonaty z Relią z Albinów (ur. 1 czerwca 1879 w Szawlach).

Aresztowany przez gestapo 27 września 1939 r. za działalność w partii Bund, został skazany na śmierć i stracony 19 marca 1940 r. Było to w ramach hitlerowskiej akcji likwidacji inteligencji polskiej i żydowskiej Intelligenzaktion Litzmannstadt.

Przypisy

  1. ↑ W dwudziestopięciolecie Gimnazjum im. Józefa Aba w Łodzi, Łódź [1936]
  2. ↑ Julian Kuciński Gazownia Łódzka 1867-1997, Łódź 1998 ISBN 83-908834-0-6
  3. ↑ Barbara Wachowska Zarys portretu politycznego elektoratu żydowskiego Łodzi międzywojennej w świetle parlamentarnych i samorządowych kampanii wyborczych1919-1938 [w:] Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy. Pod redakcją Wiesława Pusia i Stanisława Liszewskiego Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1991, s. 247, 254, 277, 280, ISBN 83-7016-571-0
  4. ↑ Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 341 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi

Bibliografia

  • Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 117, ISBN 83-87522-47-3,
  • Życiorysy łódzkich działaczy społecznych, politycznych, kulturalnych oraz przemysłowych zebrał i redagował Mordka Frankental, Łódź 1935
  • Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych zestawione pod redakcją Z. Zagórowskiego, Lwów 1924