Charilaos Trikupis

Charilaos Trikupis

Χαρίλαος Τρικούπης

Data i miejsce urodzenia	11 lipca 1832 Nauplion
Data i miejsce śmierci	30 marca 1896 Cannes
Premier
Okres	od 8 maja 1875 do 27 października 1875
Poprzednik	Dimitrios Wulgaris
Następca	Aleksandros Kumunduros
Premier
Okres	od 2 listopada 1878 do 7 listopada 1878
Poprzednik	Aleksandros Kumunduros
Następca	Aleksandros Kumunduros
Premier
Okres	od 22 marca 1880 do 25 października 1880
Poprzednik	Aleksandros Kumunduros
Następca	Aleksandros Kumunduros
Premier
Okres	od 15 marca 1882 do 1 maja 1885
Poprzednik	Aleksandros Kumunduros
Następca	Theodoros Delijanis
Premier
Okres	od 21 maja 1886 do 5 listopada 1890
Poprzednik	Dimitrios Walwis
Następca	Theodoros Delijanis
Premier
Okres	od 22 czerwca 1892 do 15 maja 1893
Poprzednik	Konstandinos Konstandopulos
Następca	Sotirios Sotiropulos
Premier
Okres	od 11 listopada 1893 do 24 stycznia 1894
Poprzednik	Sotirios Sotiropulos
Następca	Nikolaos Delijiannis

Charilaos Trikupis (gr. Χαρίλαος Τρικούπης; ur. 29 czerwca^?/ 11 lipca 1832 w Nauplionie, zm. 30 marca 1896) – grecki polityk, siedmiokrotny premier Grecji w latach 1875–1895.

Życiorys

Był synem Spiridona Trikupisa, polityka, który był krótko premierem Grecji w 1833 roku, i Ekaterini Mawrokordatos, siostry Aleksandrosa Mawrokordatosa, który pełnił również funkcję premiera.

Ukończył studia prawnicze na uniwersytecie ateńskim. Studia kontynuował w Paryżu, gdzie obronił pracę doktorską. W 1852 został wysłany do Londynu, gdzie pracował jako attaché w poselstwie greckim. W 1865 występował w składzie delegacji greckiej prowadzącej negocjacje na temat przyłączenia Wysp Jońskich do Grecji. W 1865 po raz pierwszy zdobył mandat deputowanego do parlamentu, a następnym roku objął stanowisko ministra spraw zagranicznych. W 1875 po raz pierwszy objął stanowisko premiera.

„Niestety, jesteśmy w stanie upadłości”

Jego szósta kadencja premiera (22 czerwca 1892 – 15 maja 1893) była dramatyczna. Nadmierne wydatki kraju i wszechobecna korupcja spowodowały krach finansów państwa. Trikupis stanął przed parlamentem i wypowiedział swoje najbardziej znane oświadczenie: Niestety, jesteśmy w stanie upadłości (gr. Δυστυχώς επτωχεύσαμεν). Obsługa kredytów zagranicznych została zawieszona, a wszelkie, możliwe do uniknięcia wydatki zostały obcięte.

Trikupis został wybrany premierem ponownie (11 listopada 1893 – 24 stycznia 1895). W tym czasie rozpoczęto planowanie przygotowań do Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1896. Trikupis był sceptycznie nastawiony do finansowania Olimpiady. Wypracowano kompromis, dzięki któremu Igrzyska zrealizowano pomyślnie, z pomocą także sponsorów prywatnych, zwłaszcza Georgiosa Averofa.

Trikupis bezskutecznie starał się o ugodę z wierzycielami kraju. Zwiększenie opodatkowania, które proponował spotęgowało wrogą ocenę społeczną jego polityki. W styczniu 1895 roku, w atmosferze totalnej klęski, podał się do dymisji. W cztery miesiące później, on i resztki jego Partii Modernistycznej przepadły w wyborach powszechnych, a Trikupis nie zdołał osiągnąć ani nawet godności posła parlamentu.

Ocena współczesna

Przez współczesnych Greków Trikupis uważany jest za prekursora nowoczesnego państwa. Jego imieniem nazwano jeden z najdłuższych i najtrudniejszych technicznie mostów świata („Charilaos Trikupis”), który łączy brzegi Zatoki Korynckiej most Rio-Andirio. Most wybudowano w roku 2004, w aktywnym sejsmicznie rumowisku skalnym o miąższości 450 m, w uskoku tektonicznym. Przedsięwzięcie było zapowiadane i wstępnie projektowane już z polecenia premiera Trikupisa.

Po śmierci Trikupisa, kolejną i tym razem w znacznej mierze udaną, głęboką modernizację Grecji podjął – od 1910 r. – Elefterios Wenizelos, który także zmarł na emigracji (1936) w atmosferze zupełnej klęski. Przez potomnych oceniany jest pozytywnie.

Bibliografia

• J. Bonarek, T. Czekalski, S. Sprawski, S. Turlej: Historia Grecji. Kraków: 2005. ISBN 83-08-03819-0.
• Biografia Trikupisa (gr.) na greckiej stronie historycznej San Simera, tworzonej przez Instytut Kulturalny Badań Akademickich (instytucja użyteczności publicznej).