Chariot (żywa torpeda)
| ||
 | ||
| Kraj budowy |  Wielka Brytania | |
| Użytkownicy |  Royal Navy | |
| Wejście do służby | 1942 | |
| Wycofanie | 1945 | |
| Zbudowane okręty | 34 (Mark I) 30 (Mark II) | |
| Dane taktyczno-techniczne[1] | ||
| Długość | 6,82 m (Mark I) 9,32 m (Mark II) | |
| Szerokość | 0,64 m (Mark I) 0,79 m (Mark II) | |
| Zanurzenie | 27 m (Mark I, Mark II) | |
| Napęd | 1 silnik elektryczny napędzający 1 śrubę | |
| Prędkość | 3,5 w. (Mark I) 4,5 w. (Mark II) | |
| Załoga | 2 osoby (Mark I, Mark II) | |
| Uzbrojenie | głowica bojowa o masie 272 kg (Mark I) głowica bojowa o masie 544 kg (Mark II) | |
Chariot (ang. rydwan, kwadryga) – pojazdy podwodne typu żywa torpeda, konstrukcji brytyjskiej z okresu II wojny światowej.
Historia
We wrześniu 1941 nurkowie Royal Navy wydobyli z dna portu w Gibraltarze fragmenty włoskich żywych torped typu Maiale. Admiralicja zdecydowała wykorzystać doświadczenia przeciwnika i zbudować własny pojazd tego typu. Wczesną wiosną 1942 powstała Eksperymentalna Flotylla Podwodna która zajmowała się konstruowaniem nowego sprzętu, a także szkoliła załogi. W czerwcu 1942 powstał pierwszy model pojazdu, nazwany Chariot Mark I. Wiosną 1944 opracowano nowocześniejszy model torpedy, oznaczony symbolem Mark II, a niedługo potem powstała torpeda Mark III która nie weszła do produkcji[1].
Ograniczony zasięg pojazdów powodował, że trzeba je było transportować stosunkowo blisko celu. Głowicę bojową odłączano i zostawiano na okręcie wroga. Następnie załoga próbowała dopłynąć pojazdem na spotkanie z przyjaznym okrętem podwodnym lub (jeśli wymagały tego okoliczności) porzucała pojazd i uciekała innymi sposobami[1].
Konstrukcja
Chariot Mark I
Konstrukcja pojazdu została oparta o typową brytyjską torpedę kalibru 533 milimetry. Wzorem torped włoskich, miał on napęd elektryczny. Podobne też było rozmieszczenie zbiorników balastowych. Załoga składała się z dwóch ludzi: sternika i mechanika którzy siedzieli okrakiem na torpedzie, ubrani w skafandry do nurkowania i rebreathery. Przed sternikiem znajdowała się osłona, chroniąca go przed uderzeniami fal. Pod nią znajdowały się przyrządy kontrolno-pomiarowe, służące do kierowania pojazdem. Między siedzeniami załogi znajdował się zbiornik ze sprężonym powietrzem. Za siedziskiem mechanika znajdował się pojemnik na narzędzia i wyposażenie oraz zbiornik balastowy. Z przodu torpeda posiadała odczepianą głowicę bojową o masie 272 kilogramów z zapalnikiem zegarowym i Torpexem jako materiałem wybuchowym. Chariot Mark I mógł zanurzać się na maksymalną głębokość 27 metrów[1].
Chariot Mark II
W 1944 rozpoczęto produkcję pojazdu Chariot Mark II który można było łatwo odróżnić wizualnie od Marka I, gdyż dwuosobowa załoga siedziała w kadłubie tyłem do siebie, aby zmniejszyć opór a ponadto pojazd był dłuższy, szerszy i szybszy. Posiadał odczepianą głowicę bojową o masie 544 kilogramów – zapalnik, materiał wybuchowy i maksymalne zanurzenie były identyczne jak w „jedynce”[1].
Chariot Mark III
Pojazd miał być ulepszoną wersją „dwójki”, o mniejszej średnicy i długości a załoga miała być zwrócona do przodu. Inna odmiana Marka III była jednomiejscowa z całkowicie zmienioną sekcją rufową i wieloma ładunkami zamiast jednego większego. Pojazd nie wszedł do produkcji[1].
Udział w walkach
Operacje brytyjskie z udziałem „chariotów” nie były tak skuteczne jak operacje Włochów z X flotylli MAS. Niemniej pomimo wielu awarii sprzętu technicznego i zwykłego pecha, odnotowano kilka znaczących sukcesów[1]:
- w styczniu 1943 pojazdy wypuszczone z okrętów podwodnych zatopiły w porcie w Palermo włoski krążownik lekki Ulpio Traiano typu Capitani Romani i uszkodziły transportowiec Viminale,
- w czerwcu 1944 pojazdy wypuszczone z kutra torpedowego zatopiły w porcie w La Spezia włoski krążownik ciężki Bolzano,
- w październiku 1944 dwa pojazdy wypuszczone z okrętu podwodnego wpłynęły do okupowanego przez Japończyków portu w Phuket w Tajlandii i zatopiły dwa okręty.
„Chariotów” użyto również do zbadania plaż Normandii przed lądowaniem na nich aliantów 6 czerwca 1944. Pojazdy dokonały pomiarów ich nachylenia i zaznaczyły pozycje wroga oraz obronę plaż[1].
Przypisy
| ||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
.svg)
.svg)
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
British Chariot Mark I manned torpedo, without its 700-pound charge normally attached to the front.
.svg)
This is the White Ensign used by the Royal Navy of the Kingdom of Great Britain from 1707 until 1800. Updated version, more accurate.
The Royal Navy during the Second World War
A chariot (sometime known as a human torpedo) craft underway at Rothesay being ridden by two men in full diving suits.
British Mark 2 Chariot manned torpedo from World War II, at Eden Camp Museum in England