Charles Bronson

Charles Bronson

(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0 Charles Bronson (1987)
Imię i nazwisko	Charles Dennis Buchinsky
Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1921 Ehrenfeld k. Pittsburgha
Data i miejsce śmierci	30 sierpnia 2003 Los Angeles
Zawód	aktor
Współmałżonek	Harriet Tendler (1949–1967; rozwód) Jill Ireland (1968–1990; jej śmierć) Kim Weeks (1998–2003; jego śmierć)
Lata aktywności	1950–1999
Odznaczenia

Charles Bronson, właśc. Charles Dennis Buchinsky^[1] (ur. 3 listopada 1921 w Ehrenfeld k. Pittsburgha, zm. 30 sierpnia 2003 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny.

Wczesne lata

Charles Bronson, 1961

(c) Marty McKee, CC-BY-SA-3.0

Gwiazda w hollywoodzkiej Alei Sławy

Urodził się w Ehrenfeld k. Pittsburgha w rodzinie emigrantów z terenów dzisiejszej Litwy, jako dziewiąte dziecko w piętnastoosobowej rodzinie^[2]. Jego ojciec, Walter Buchinski, Tatar lipkowski^[3], wyemigrował do Ameryki z Druskienik, matka zaś, Mary (z domu Valinsky), była córką imigrantów pracujących w kopalni antracytu w Tamaqua w Pensylwanii^[4]. W szkole uznawał się, czy też był uznawany, za Litwina i Rosjanina^[5].

Straciwszy ojca, w wieku 10 lat podjął pracę w miejscowej kopalni, równocześnie się ucząc. Wedle wspomnień Bronsona, jego rodzina była w dobie wielkiego kryzysu tak uboga, że do szkoły South Fork High School^[6] w Ehrenfeld uczęszczał w sukience po siostrze.

W 1943 wstąpił do Korpusu Powietrznego Armii Stanów Zjednoczonych i od 1945 służył jako strzelec pokładowy na bombowcach B-29 stacjonujących na Pacyfiku (Guam)^[7]. Za odniesione w wojnie rany został odznaczony orderem Purpurowego Serca.

W okresie makkartyzmu zmienił nazwisko na Bronson w obawie, że „Buchinsky” kojarzyć się może z nazwiskami rosyjskimi^[4]. Imał się różnych zawodów, był górnikiem, bokserem, kierowcą^[7].

W 1949 uczył się aktorstwa w Pasadena Community Playhouse^[8].

Kariera aktorska

Karierę aktorską rozpoczął w 1951^[8]. Początkowo odgrywał epizody, wcielając się w gangsterów i Indian. Popularność zdobył po występie w westernie Siedmiu wspaniałych (1960) oraz Wielkiej ucieczce (1963)^[9][10]. Sukces odniósł też dzięki rolom w Parszywej dwunastce (1967) i Pewnego razu na Dzikim Zachodzie (1968). Często grywał Polaków i osoby polskiego pochodzenia (Wielka ucieczka, Bitwa o Ardeny, Parszywa dwunastka, Akt zemsty).

Od lat 70. wcielał się głównie w postacie „twardych mężczyzn”, m.in. Paula Kerseya w serii Życzenie śmierci.

Życie prywatne

W ostatnich latach życia ujawniły się u niego pierwsze objawy choroby Alzheimera. Zmarł 30 sierpnia 2003 w wieku 81 lat na zapalenie płuc w szpitalu Cedars-Sinai Medical Center^[11] w Los Angeles^[12].

Filmografia

Charles Bronson w programie Man with a Camera, 1959

Charles Bronson na planie serialu The Travels of Jaimie McPheeters, 1963

Charles Bronson jako gen. Dan Szomeron w filmie Atak na Entebbe, 1977

Nagrody, wyróżnienia

• Złoty Glob, Nagroda Henrietty (Henrietta Award): 1972
• Uhonorowany gwiazdą na Hollywoodzkiej Alei Gwiazd (1980)^[13]

Przypisy

Bibliografia

• Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992, s. 38. ISBN 83-85195-83-1.
• Charles Bronson. T. 1: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., kwiecień 2009, s. 21. ISBN 978-83-252-0462-4.
• Portret na życzenie. Charles Bronson. „Film”. nr 6/1962 (1987–02–08). Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

Linki zewnętrzne

• Charles Bronson w bazie IMDb (ang.)
• Charles Bronson w bazie Filmweb
• Charles Bronson w bazie Notable Names Database (ang.)