Charles d'Eon

Charles d'Éon Charles-Geneviève-Louis-Auguste-André-Timothée d'Éon de Beaumont Chevalier d'Éon
D'Eon na portrecie pędzla Thomasa Stewarta z 1792 roku według Jean-Laurent Mosniera
Data urodzenia	5 października 1728
Data śmierci	21 maja 1810

Charles d'Éon, właśc. Charles-Geneviève-Louis-Auguste-André-Timothée d'Éon de Beaumont (ur. 5 października 1728, zm. 21 maja 1810) − francuski dyplomata, szpieg, żołnierz, mason. Zasłynął z noszenia damskich sukien i podawania się za kobietę; jego anatomiczną płeć jednoznacznie ustalono dopiero po śmierci. Posługiwał się różnymi imionami, był znany jako Chevalier d'Éon (kawaler d'Éon), Mademoiselle d'Éon (panna d'Éon).

Życiorys

Charles d'Éon urodził się w Tonnerre jako syn adwokata Louisa d'Éon de Beaumont i Françoise de Chavanson^[1]. Większość informacji o wczesnych latach życia d'Éona pochodzi z jego autobiografii, której wiarygodność jest kwestionowana^[2]. D'Éon utrzymywał, że urodził się jako kobieta, ale został wychowany na mężczyznę^[2]. W 1749 roku d'Éon ukończył Collège Mazarin w Paryżu i rozpoczął służbę w administracji^[1].

W 1756 roku d'Éon dołączył do wywiadu francuskiego Le Secret du Roi, który realizował wyłącznie zlecenia królewskie, często bez wiedzy ministrów i wbrew oficjalnej polityce międzynarodowej^[1]. D'Éon został wysłany do Imperium Rosyjskiego, w celu spotkania z cesarzową Elżbietą^[1]. Tam przedstawiał się jako kobieta^[1][3]. Powrócił do Francji w 1761 roku i został wkrótce kapitanem dragonów, walczył w wojnie siedmioletniej. Za odwagę i odniesione rany odznaczono go orderem św. Ludwika^[1].

W 1763 roku został ministrem pełnomocnym w Londynie, którą to funkcję wykorzystał do pracy szpiegowskiej. Wkrótce potem musiał opuścić posadę z powodu konfliktu z przełożonymi, których usiłował szantażować zdradzeniem planów inwazji francuskiej na Wielką Brytanię^[3]. Następne lata spędził w Londynie na wygnaniu^[2]. W 1764 roku opublikował Lettres, mémoires, et négociations particuliéres, nie zdradził w nich jednak francuskich planów inwazji^[1]. W 1766 roku otrzymał od króla Francji pensję^[1]. Kontynuował pracę szpiega, jednocześnie poświęcając się swojemu hobby – bibliofilstwu; w swojej rezydencji w Londynie zgromadził 6 tys. książek i 500 rzadkich manuskryptów^[1].

Mecz szermierki między kawalerem de Saint-Georges (z lewej) a kawalerem d'Éon, który odbył się w Carlton House 9 kwietnia 1787 roku. Jednym z widzów był książę Walii, na którego zamówienie powstał obraz ^[4]

D'Eon w stroju kobiecym, ok. 1775

Stał się bardzo popularny w londyńskich wyższych sferach. W połowie lat 70. XVIII wieku w Wielkiej Brytanii powszechnie dyskutowano o prawdziwej płci d'Éona, londyńska giełda była nawet miejscem przyjmowania zakładów w tej sprawie^[2]. W 1777 roku, po śmierci Ludwika XV, powrócił do Francji, gdzie ogłosił, że jest kobietą. Było to warunkiem postawionym podczas negocjacji z Ludwikiem XVI, które w imieniu króla prowadził Beaumarchais^[1].

Po wybuchu wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych próbował zaciągnąć się do oddziałów wspomagających powstańców, ale nie uzyskał pozwolenia. Następne sześć lat spędził przymusowo w rodzinnej miejscowości^[1].

W 1779 roku opublikował swoje pamiętniki La Vie Militaire, politique, et privée de Mademoiselle d'Éon.

Sześć lat później powrócił do Wielkiej Brytanii. W wyniku francuskiej rewolucji utracił pensję i był zmuszony sprzedać swoją bibliotekę. W 1792 roku wysłał list do francuskiego Zgromadzenia Narodowego z propozycją wystawienia dywizji kobiecej do walki przeciw Habsburgom, ale ofertę odrzucono. Sam walczył jednak w wojsku, został ranny w 1796 roku^[1].

Resztę życia spędził w biedzie w Londynie, przez cały czas nosząc kobiece suknie^[3]. Zmarł tamże w 1810 roku, a autopsja wykazała, że anatomicznie był mężczyzną^[2]. Na jego grobie umieszczono napis „Éon de Beaumont 1728–1810”, bez imion i jakichkolwiek danych wskazujących na płeć^[3].

Nie są znane jakiekolwiek związki miłosne d'Éona – ani jako kobiety, ani jako mężczyzny^[3].

Od jego nazwiska utworzono jedną z synonimicznych nazw transwestytyzmu – eonizm^[2]. Jego życiu poświęcono kilka książek, sztukę teatralną i serial anime (Le Chevalier d'Eon).

Przypisy