Chełm Śląski (gmina)
| gmina wiejska | |||||
 Urząd gminy w Chełmie Śląskim | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC | 2414052 | ||||
| Wójt | Stanisław Jagoda | ||||
| Powierzchnia (2019) | 23 km² | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość | 271[1] os./km² | ||||
| Nr kierunkowy | 32 | ||||
| Kod pocztowy (2019) | 41-403 | ||||
| Tablice rejestracyjne | SBL | ||||
Adres urzędu: ul. Konarskiego 241-403 Chełm Śląski | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
 50°06′N 19°12′E/50,106944 19,195000 | |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Portal  Polska | |||||
Chełm Śląski (do 1954 gmina Chełm) – gmina wiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie bieruńsko-lędzińskim.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Chełm Śląski jest gminą wiejską położoną w środkowo-wschodniej części województwa śląskiego. Na obszarze gminy, o powierzchni 23 km², mieszka 6326 osób (stan na 18 października 2019). Gęstość zaludnienia wynosi 271 osób na 1 km².
W skład gminy wchodzą sołectwa:
- Chełm Śląski
- Kopciowice
Na współczesnych mapach występują jeszcze nazwy historyczne osad: Błędów, Czerniny, Gamrot i Kopciowice.
Na północnych krańcach Chełmu Śląskiego usytuowany jest zbiornik wody pitnej, oficjalnie nazwany zbiornikiem Dziećkowice – teren po byłej kopalni piasku w Imielinie. Największym wzniesieniem jest Chełmska Góra zwana Smutną Górą (284,57 m n.p.m.).
Przez teren Chełmu Śląskiego przepływa rzeka Przemsza wraz z dopływami: Imielanką i potokiem Rothera oraz potok Goławiecki z uchodzącym do niego potokiem Mąkołowiec, należącymi do dorzecza górnej Wisły. Z przeszłości zachowały się liczne stawy pohodowlane w tym tzw. Pacwowe Stawy, staw Kudrowiec, oczka wodne w Dolinie Przemszy i osadnik w rejonie ul. Błękitnej. W starorzeczu potoku Imialanka przywrócono do użytku staw hodowlany, stanowiący w XVI i XIX wieku fragment kompleksu młyńskiego Jamnica (rodzina młynarzy Nowrotzki).
Na ochronę z punktu widzenia kulturalnego i przyrodniczego zasługują: Dolina Przemszy, tzw. Smutna Góra, górny odcinek potoku Mąkołowiec z zespołem Pacwowych Stawów, a także zespół parkowy w Kopciowicach. Wartość kulturową posiadają kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, budynek mieszkalny pochodzący z połowy XIX wieku (drewniany na podmurowaniu) przy ul. Śląskiej 36, zespół dworski w Kopciowicach (dwór, spichlerz, obora i stodoła) oraz kamienna figura przydrożna przy ul. Śląskiej 57 i krzyże przydrożne: obok drogi do osady Gamrot, na dawnym cmentarzu cholerycznym na Smutnej Górze i przy ul. Chełmskiej.
Demografia
Piramida wieku mieszkańców gminy Chełm Śląski w 2014 roku[2]:
Historia
 | Ten artykuł od 2010-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
W 1391 roku książę Jan II Żelazny napadł na zamek Lipowiec biskupa krakowskiego Jana z Radliczyc, położony 20 km na wschód na ziemi krakowskiej. Ponieważ nie mógł go zdobyć i ograbić, więc z zemsty spustoszył i spalił okoliczne wioski należące do biskupa. Z tego powodu biskup krakowski wniósł skargę do króla czeskiego Wacława IV, który polecił Janowi II, aby się upokorzył i uczynił zadość żądaniom biskupa. Król czeski nie chciał, aby skarga biskupa trafiła do króla polskiego, którym był Władysław Jagiełło, a którego władza z roku na rok była potężniejsza. W dodatku król czeski był związany sojuszem z królem polskim. Na skutek tego w dniu 23 sierpnia 1391 roku zwołano do Opawy przedstawicieli – księcia Jana II i biskupa krakowskiego, gdzie książę Jan II podpisał dokument, na mocy którego oddał biskupowi trzy wioski położone po prawej stronie Przemszy.
W dokumencie tym podkreślono, że biskup krakowski otrzymuje te wioski z pełnymi prawami suwerenności „cum omni jure nostro ducale” i że z posiadania tych wiosek nie będzie składał żadnego lenna. Od tego roku Chełm, Kosztowy i Imielin należały do Polski, aż do I rozbioru w roku 1772.
W czasie wojen napoleońskich miejscowości te stały się częścią Cesarstwa Francuskiego. Z chwilą likwidacji części państwa cesarza Napoleona I – Księstwa Warszawskiego, ziemie te zajęły wojska rosyjskie. W wyniku umowy zawartej w 1818 roku zostały podzielone między Królestwo Prus, Cesarstwo Austriackie i Imperium Rosyjskie. Chełm, Kosztowy i Imielin objęło we władanie Królestwo Prus. Państwo niemieckie posiadało to terytorium do 1922 roku.
Sąsiednie gminy
Bieruń, Chełmek, Imielin, Lędziny
Przypisy
- ↑ a b GUS - Bank Danych Lokalnych, bdl.stat.gov.pl [dostęp 2020-01-25].
- ↑ Gmina Chełm Śląski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Bibliografia
- Monografia gminy i parafii Chełm Śląski – Chełm Śląski, 2004
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona gminy Chełm Śląski
- Kapliczki i krzyże przydrożne Mysłowic, Imielina i Chełmu Śl.
- Oficjalna strona parafii Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Sołectwa |
|
| Wsie niesołeckie |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii
Chełm Śląski - panorama
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców gminy Chełm Śląski, 2014
Chełm Śląski - centrum